Ομιλία Γιώργου Περδίκη, Προέδρου του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών στην Ολομέλεια της Βουλής για το ΓεΣΥ:
Κατά τη σημερινή του ομιλία, ο Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, κ. Γιώργος Περδίκης, αναφέρθηκε στις χρόνιες ευθύνες του πολιτικού συστήματος, για τις τραγικές συνθήκες που επικρατούν στο σύστημα υγείας. Συγκεκριμένα στοχοποίησε τη διαχρονική προσπάθεια εμπορευματοποίησης του κλάδου, πολιτική που ως συνέπεια είχε τον αποκλεισμό μεγάλου μέρους των συμπολιτών μας, αφού δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να καλύψουν να αυξημένα έξοδα.
Μεγάλα συμφέροντα, επεσήμανε, προσπάθησαν να μπλοκάρουν την εφαρμογή του ΓεΣΥ, με τις πολιτικές ευθύνες να είναι μεγάλες. Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, επεσήμανε, στα πολλά χρόνια δράσης του, δεν υπήρξε ποτέ Ιούδας! Με συνέπεια στήριζε και θα συνεχίσει να το κάνει, όσα νομοθετήματα ενισχύουν την πλειοψηφία των συμπολιτών μας.
Ως προς αυτό το σημείο, επεσήμανε πως για το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, η καθολική πρόσβαση στο δημόσιο σύστημα υγείας, είναι θεμελιώδες ζήτημα για τη δημοκρατία. Ταυτόχρονα υπογράμμισε τη σημασία της χρηματοδότησης για την πρώτη πενταετία, ενώ εκτίμησε πως μετά το πέρας του διαστήματος αυτού, μπορούμε να εξετάσουμε μια διαδικασία φιλελευθεροποίησης, με δυνατότητα επιλογής και ιδιωτικού φορέα.
Αναλυτικότερα ο κ. Περδίκης κατέθεσε σειρά προτάσεων, σχετικές με την πρωτοβάθμια περίθαλψη, την αντιμετώπιση σοβαρών και χρόνιων παθήσεων, αλλά και πλήθος άλλων ζητημάτων.
Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του κ. Περδίκη
Κυρίες και κύριοι,
Τα αδιέξοδα και οι τραγικές ιστορίες που ζούμε τα τελευταία χρόνια στον τομέα της Υγείας, οφείλονται στη διαχρονική εμπορευματοποίηση της υγείας και την κερδοσκοπική φιλοσοφία που κυριαρχεί, δυστυχώς και σε αυτό τον τομέα της ζωής μας. Ικανοποιούνται μεμονωμένα συμφέροντα – οικονομικά, συνδικαλιστικά, ωφελιμιστικά – αλλά η δημόσια υγεία οδηγείται σε οδυνηρά επίπεδα. Οι πολιτικά υπεύθυνοι μέχρι σήμερα δεν ήταν σε θέση να δείξουν πρωτοποριακό πνεύμα με στόχο τη δίκαιη ιατρική περίθαλψη με τη βιώσιμη χρήση των διαθέσιμων οικονομικών πόρων.
Πρέπει να δημιουργηθεί ένα Γενικό Σύστημα Υγείας που να φροντίζει τον άνθρωπο αλλά και τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές συνθήκες μέσα στις οποίες ζει, με σκοπό τη μείωση και τελικά το ξεπέρασμα της κοινωνικής ανισότητας και την παροχή αξιόπιστης φροντίδας για όλους τους ανθρώπους ανεξαίρετα.
Το Γενικό Σύστημα Υγείας πρέπει να εργάζεται δίχως οικονομικό κέρδος, αλλά να είναι βιώσιμο, να είναι σε θέση να φροντίζει και τους αδύναμους και τους άπορους και να μπορεί να λειτουργεί πραγματικά αποτελεσματικά με το χαμηλότερο δυνατό κόστος, να παράγει δηλαδή κοινωνικό πλούτο και όχι χρηματικά κέρδη.
Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών θα ψηφίσει υπέρ των νομοσχεδίων που ανοίγουν το δρόμο για την αυτονόμηση των δημόσιων νοσοκομείων και την εφαρμογή – επιτέλους – του Γενικού Συστήματος Υγείας.
Η ανάγκη για εκσυγχρονισμό των συστημάτων παροχής υπηρεσιών υγείας στη χώρα μας, είχε διαπιστωθεί από καιρό. Δυστυχώς για πολλούς και διάφορους λόγους, η κατάσταση στη διάθρωση των συστημάτων της δημόσιας υγείας στην Κύπρο, στηριζόταν στο πρότυπο που είχε θεσπίσει πριν από εκατό χρόνια η αποικιοκρατική διοίκηση.
Το 2001 εγκρίθηκε – επιτέλους – ο περί Γενικού Συστήματος Υγείας Νόμος. Έχουν περάσει από τότε δεκαέξι χρόνια. Ξοδεύτηκαν εκατομμύρια ευρώ σε μελέτες, εργατοώρες και μισθούς στον Οργανισμό Ασφάλισης Υγείας.
Οι κυβερνήσεις και οι Υπουργοί έρχονταν και παρέρχονταν, νομοσχέδια ψηφίστηκαν, έρευνες και μελέτες γίνονταν αλλά καμία ουσιαστική πρόοδος σημειώθηκε όλα αυτά τα χρόνια. Σημειώστε ότι ούτε το μνημόνιο και η Τρόικα μπόρεσαν να επιβάλουν την προώθηση του Γενικού Συστήματος Υγείας.
Αυτό που έλειπε ήταν η πολιτική βούληση και η κοινωνική απαίτηση.
Όλοι λίγο πολύ συμφωνούσαν ότι χρειαζόμαστε ένα σύγχρονο, ασθενοκεντρικό, αλληλέγγυο και βιώσιμο ΓΕΣΥ, αλλά κανένας φαίνεται δεν συμφωνούσε τόσο πολύ ώστε να έρθει σε απευθείας σύγκρουση με τα εμπλεκόμενα συμφέροντα.
Και κακά τα ψέματα.
Υπήρχαν – και υπάρχουν – εμπλεκόμενα και αντίθετα συμφέροντα.
Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση κοινωνικής κρίσης που ζει ο λαός μας, επιδείνωσαν την κατάσταση στη δημόσια υγεία. Ένας μεγάλος αριθμός ασθενών στράφηκε στα δημόσια νοσηλευτήρια. Πρόκειται για ασθενείς που δεν είναι πλέον μόνο οι δικαιούχοι συνταξιούχοι και κυβερνητικοί, αλλά και ασθενείς που προέρχονται από τα μεσαία εισοδηματικά στρώματα του λαού.
Η κρίση στην κοινωνία, έφερε επιδείνωση της κατάστασης στη δημόσια υγεία. Και όπως συμβαίνει συχνά, η κρίση οδηγεί σε λύση.
Οι δραματικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες για την υγεία, τα τελευταία χρόνια, είχαν αλυσιδωτές επιπτώσεις στις παροχές υγείας: Το προσωπικό εξαντλήθηκε αριθμητικά και ποιοτικά. Οι υποδομές γέρασαν και φθάρηκαν. Οι αποστολές στο εξωτερικό περιορίστηκαν, όλα στο όνομα της αναγκαίας εξοικονόμησης και της πολυδιαφημιζόμενης στόχευσης.
Τελικά η ίδια η κοινωνία συνειδητοποίησε ότι χρειαζόμαστε όντως – όχι ως σύνθημα αλλά ως ζωτική ανάγκη – ένα ασθενοκεντρικό, αλληλέγγυο, βιώσιμο και σύγχρονο Γενικό Σύστημα Υγείας.
Η παρούσα Κυβέρνηση συνειδητοποίησε αυτήν την αλήθεια. Παρά τις εσωτερικές αντιπαραθέσεις συμφερόντων – που ακόμα διατρέχουν οριζόντια, κάθετα και διαγώνια την κυβερνητική παράταξη – ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κατανόησε τη μεγάλη σημασία της επίτευξης συμφωνίας με τις πολιτικές δυνάμεις, προκειμένου να προχωρήσει απρόσκοπτα η νομοθετική κατοχύρωση του επόμενου βήματος στην πορεία για ένα Γενικό Σύστημα Υγείας.
Πρέπει να πιστώσουμε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και στον Υπουργό Υγείας τη συμφωνία της πολιτικής ηγεσίας της 21/7/2016. Στη σύσκεψη εκείνη συμφωνήθηκε:
- Να προωθηθεί και να εφαρμοστεί Γενικό Σχέδιο Υγείας στη βάση των μελετών και σχεδιασμών του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας.
- Η αυτονόμηση των δημοσίων νοσηλευτηρίων αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση ως αναπόσπαστο κομμάτι των σχεδιασμών.
- Η ψήφιση των νομοσχεδίων για αυτονόμηση των νοσηλευτηρίων και η εφαρμογή του ΓΕΣΥ να γίνουν ταυτόχρονα και η σταδιακή εφαρμογή στη βάση χρονοδιαγραμμάτων που θα καθοριστούν.
- Εξίσου απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ολοκλήρωση το συντομότερο δυνατόν της διαδικασίας κατακύρωσης του διαγωνισμού για το λογισμικό του ΟΑΥ.
- Παράλληλα θα συνεχιστεί η προσπάθεια επίλυσης ή απάμβλυνσης των καθημερινών προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο τομέας της δημόσιας Υγείας και οι ασθενείς στα δημόσια νοσηλευτήρια.
- Ο διάλογος Κυβέρνησης – κομμάτων θα συνεχιστεί προκειμένου να καταλήξουν σε τελικές αποφάσεις.
Σε εκείνη τη συνάντηση ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έδωσε τέρμα στη συζήτηση / αντιπαράθεση για τη μορφή του Γενικού Συστήματος Υγείας, υιοθετώντας τη θέση κάποιων κομμάτων – μεταξύ των οποίων και του δικού μας Κινήματος – για ένα και καθολικό σύστημα.
Δυστυχώς μέχρι πριν λίγες μέρες οργανωμένα συμφέροντα, πολιτικές δυνάμεις ακόμα και Υπουργοί πάλεψαν ενάντια σε αυτήν την πολιτική δέσμευση – πλαίσιο. Ακούσαμε για «μίνι-ΓΕΣΥ», ακούσαμε για «μερικό ΓΕΣΥ», ακούσαμε για Ιούδες…
Ευτυχώς η οργανωμένη αντίδραση των ιδίων των ασθενών και η στάση του Υπουργού Υγείας κ. Παμπορίδη, αλλά και η δική μας αμετάθετη υποστήριξη σε ένα καθολικό, μονοασφαλιστικό και αλληλέγγυο ΓΕΣΥ, έχουν αποτρέψει και ανατρέψει κάθε πονηρό σχέδιο.
Πέραν της υποστήριξης της ιδέας για μονοασφαλιστικό σύστημα – όπως συμφωνήθηκε και στη σύσκεψη στο Προεδρικό την 21η Ιουλίου 2016 – με το πέρας της απαραίτητης αρχικής περιόδου, το σύστημα πιθανόν να μετεξελιχθεί σε μια πιο φιλελεύθερη μορφή, όπου θα δίδεται η ευελιξία επιλογής ασφαλιστικού φορέα και από τον ιδιωτικό τομέα.
Το κράτος βέβαια πρέπει να συνεχίσει να έχει την ευθύνη διασφάλισης της εφαρμογής του συστήματος, λειτουργώντας ως ανεξάρτητη Εποπτική Αρχή, δηλαδή να έχει την ευθύνη της παρακολούθησης των δεικτών αποτελεσματικότητας και την εφαρμογή των πρωτοκόλλων.
Στο σημείο αυτό θα μου επιτρέψετε να αναφερθώ στο πιο πρόσφατο περιστατικό με τη δημόσια τοποθέτηση του Συνδέσμου Ασφαλιστικών Εταιρειών Κύπρου κατά του ΓΕΣΥ και των πολιτικών κινημάτων που το υποστηρίζουν.
Κατανοούμε την αντίδραση του Συνδέσμου, τα μέλη του οποίου θα δουν πιθανώς να μειώνεται ο κύκλος εργασιών τους, λόγω του υπό ψήφιση νόμου, ωστόσο οφείλουμε να τους υπενθυμίσουμε πως θεμελιώδης κανόνας των σύγχρονων δημοκρατιών, είναι η ισότητα μεταξύ των πολιτών. Την ισότητα αυτή, με την καθολική πρόσβαση των πολιτών σε δημόσιες υπηρεσίες υγείας, έρχεται να θεσμοθετήσει ο νόμος για το ΓΕΣΥ, παρά τις όποιες αδυναμίες του.
Η εφαρμογή ενός σχεδίου υγείας για όσους έχουν την οικονομική άνεση να χρησιμοποιούν τα ιδιωτικά νοσηλευτήρια, ή ακόμη και τους γιατρούς στο εξωτερικό μπορεί να θεωρηθεί περιττή. Προσωπικά εγώ, αλλά και το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών θεωρούμε ότι είναι θέμα όχι μόνο δημόσιας υγείας, αλλά και θέμα δημοκρατίας η άμεση εφαρμογή ενός βιώσιμου και αποτελεσματικού σχεδίου υγείας.
Εμείς εξ’ αρχής είχαμε εκφράσει την τεκμηριωμένη διαφωνία μας, με τις θέσεις του ΣΑΕΚ, υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα όλων των Κυπρίων, ανεξαρτήτως του εισοδήματός τους, να έχουν πρόσβαση στο αυτονόητο αγαθό της Υγείας.
Θεωρούμε αδιανόητο και πολιτικά ανέντιμο εκ μέρους του ΣΑΕΚ να κατηγορεί όλα τα κόμματα για παρασκηνιακές επαφές και σκοτεινούς σχεδιασμούς. Ο ΣΑΕΚ επειδή φαίνεται δεν κατάφερε να χρησιμοποιήσει κάποια πολιτικά κόμματα ως δούρειους ίππους του, στρέφεται συλλήβδην εναντίον όλων των κομμάτων.
Στο παιχνίδι του Ιούδα αυτά τα εικοσιέξι χρόνια, εμείς δεν παίξαμε ούτε καν ως κομπάρσοι. Κι αυτό καλό είναι να το ξέρουν – αλλά και να σημειώσουν όλοι – σε αυτήν την αίθουσα αλλά και στην κοινωνία.
Σήμερα είναι το τέλος της αρχής στο μακρύ δρόμο για την εφαρμογή ενός Γενικού Συστήματος Υγείας όπως εμείς – και ο κάθε απλός πολίτης αυτής της χώρας – οραματίζεται.
Δεν υποστηρίζουμε ότι πετύχαμε το τέλειο. Υπάρχουν πολλά κενά και παραλείψεις. Έχουν γίνει συμβιβασμοί. Οι συνδικαλιστικές απαιτήσεις, τα δικαιώματα των εργαζομένων, η διασφάλιση των ισότιμων συνθηκών εργασίας, βρίσκονται σε ασαφές πλαίσιο.
Δεν υπάρχουν εκείνες οι διασφαλίσεις που να αποτρέπουν τον μαρασμό των δημόσιων υποδομών υγείας, την αποξένωση και εν τέλει τη δημιουργία επικίνδυνων ιδιωτικών μονοπωλίων.
Δεν διασφαλίζεται πέραν πάσης αμφιβολίας ότι οι δημόσιες υποδομές υγείας θα αντέξουν στο διηνεκές τον ανταγωνισμό του ιδιωτικού τομέα.
Αλλά εμείς δεν θα σταθούμε σ’ αυτό. Κοιτάζοντας το μέλλον διακρίναμε μια σειρά από αναγκαιότητες (και ίσως και ελλείψεις), για τις οποίες έχουμε καθήκον να αναφερθούμε:
- Πρωτοβάθμια περίθαλψη
- Έχουμε την άποψη ότι ο υφιστάμενος αριθμός των ειδικών Γενικών Ιατρών στην Κύπρο ίσως να είναι ανεπαρκής για να καλύψει πλήρως την πρωτοβάθμια περίθαλψη. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν τα κριτήρια εφαρμογής του θεσμού του Προσωπικού Ιατρού ως «θυροφύλακα» του ΓΕΣΥ.
- Όπως ισχύει και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, θα πρέπει να τονιστεί η σημαντικότητα και ο ρόλος των ιατρών πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην πρόληψη και προαγωγή της υγείας, μέσω της διεξαγωγής εξειδικευμένων προληπτικών και ανιχνευτικών προγραμμάτων υγείας ανά ηλικιακή ομάδα και στη βάση των πληθυσμιακών και επιδημιολογικών δεδομένων και αναγκών καθώς και ουσιαστικής ενημέρωσης και διαπαιδαγώγησης των ασθενών.
- Σημειώνεται ότι απαραίτητη προϋπόθεση για αποφυγή πιθανής κατάχρησης και εκμετάλλευσης του Συστήματος αποτελεί η διασφάλιση της κατάλληλης υποδομής και διαδικασιών καθώς και η συνεχής και ενδελεχής παρακολούθηση του Συστήματος από τις αρμόδιες αρχές μέσω ηλεκτρονικού συστήματος παρακολούθησης.
- Διαχείριση Χρόνιων Σπάνιων και Εξειδικευμένων Παθήσεων
- Βάσει των πρακτικών που εφαρμόζονται στο εξωτερικό, για διαχείριση χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων, προτείνεται η μετεξέλιξη συγκεκριμένων νοσηλευτηρίων και κλινικών σε «Κέντρα Αναφοράς». Τέτοια περίπτωση μπορεί να είναι η κλινική τραύματος ή η κλινική νωτιομυελικών κακώσεων.
- Με τη δημιουργία «Κέντρων Αναφοράς» αναμένεται η αποτελεσματική διαχείριση των χρόνιων, σπάνιων και εξειδικευμένων παθήσεων, που εξυπακούουν υψηλό κόστος θεραπείας και εξειδίκευση, καθώς θα είναι στελεχωμένα με εξειδικευμένο προσωπικό, τόσο από την εγχώρια όσο και από τη διεθνή αγορά εργασίας, και τον κατάλληλο τεχνολογικό και ιατρικό εξοπλισμό.
- Για σπάνιες ή εξειδικευμένες ασθένειες όπου δεν υπάρχει σχετική τεχνογνωσία και εξειδίκευση στην Κύπρο, προτείνεται όπως υπάρχει η ευελιξία για μεταφορά του ασθενή στο εξωτερικό σε ανάλογο «Κέντρο Αναφοράς», το κόστος το οποίο θα πρέπει να καλύπτεται από το Σύστημα Υγείας.
- Σημειώνεται ότι για διαχείριση και περίθαλψη των χρόνιων, σπάνιων ή εξειδικευμένων παθήσεων, λόγω του υψηλού κόστους περίθαλψης που εμπεριέχουν, προτείνεται η αποκλειστική χρηματοδότηση και οικονομική στήριξη από το κράτος και το Γενικό Σύστημα Υγείας.
- Αναβάθμιση των υπηρεσιών θεραπείας του καρκίνου.
Πέραν της ανάγκης για δημιουργία κρατικών θεραπευτικών ογκολογικών κέντρων στα Γενικά Νοσοκομεία Λευκωσίας και Λεμεσού, επιβάλλεται η δημιουργία κέντρων κλινικών ερευνών για τον καρκίνο και κέντρων ανοσοθεραπείας του καρκίνου.
- Προτείνουμε τη δημιουργία Διεύθυνσης Φαρμακευτικών Μελετών και Έρευνας και Τομέα Κλινικών Δοκιμών στο Υπουργείο Υγείας.
- Να προωθηθεί η θεσμοθέτηση πιστοποιητικών ποιότητας από Διεθνή Συστήματα Πιστοποίησης και Διαπίστευσης Υπηρεσιών Υγείας.
- Κατοχύρωση, θεσμοθέτηση και συμπερίληψη στο ΓΕΣΥ των εναλλακτικών θεραπειών όπως ομοιοπαθητική, βελονισμός, εργασιοθεραπεία κ.ο.κ.
- Νομιμοποίηση της ιατρικής κάνναβης κατά τρόπο δίκαιο και προσιτό στους ασθενείς.
- Ευρύτερη κάλυψη από το ΓΕΣΥ των οδοντιατρικών υπηρεσιών.
- Εκσυγχρονισμός των παροχών υγείας στην ύπαιθρο και σε απομακρυσμένες περιοχές. Ενίσχυση των μονάδων ασθενοφόρων και σταθμών πρώτων βοηθειών.
- Εισαγωγή των συστημάτων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, αντιμετώπιση του προβλήματος της γραφειοκρατίας και των χαμένων φακέλων.
- Οριστικοποίηση των ιατρικών πρωτοκόλλων και ποσοτικοποίηση / κοστολόγηση των ιατρικών πράξεων, πάντα υπό τον έλεγχο των δημοσίων φορέων που περιγράψαμε πιο πάνω.
- Διαφάνεια και απόδοση ευθυνών όταν προκύπτουν προβλήματα και κακές ιατρικές πρακτικές. Πρέπει να αναβαθμιστεί το νομοθετικό πλαίσιο που αφορά την απόδοση ιατρικής αμέλειας (medical malpractice) και να εξασφαλιστεί η υποχρεωτική ασφάλιση των ιατρών έναντι ιατρικής αμέλειας.
- Συμπερίληψη στο ΓΕΣΥ των πολιτικών πρόληψης μέσω της αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών και διατροφικών κινδύνων.
Στη δική μας την αντίληψη το ΓΕΣΥ πρέπει να είναι η συλλογική κατάθεση μέρος του ιδιωτικού πλούτου για την επίτευξη ενός καθολικού οφέλους. Αυτό το όφελος είναι η Υγεία. Όραμα μας είναι το ΓΕΣΥ να εξελιχθεί στο μέλλον, στην πλατφόρμα εκείνη μέσα από την οποία θα εφαρμόζεται μια ολιστική αντιμετώπιση της Υγείας, όχι μόνο ως ζήτημα θεραπείας αλλά κυρίως ως ζήτημα πρόληψης και αποφυγής.
Διότι όπως είπε και ο πατέρας της Ιατρικής «Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν».
Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα κάνουμε ένα δεύτερο – πολύ καθυστερημένο – βήμα μιας μακριάς πορείας προς ένα Γενικό Σύστημα Υγείας. Η πολιτική βούληση που επιδεικνύουμε σήμερα, πρέπει να έχει διάρκεια, συνέχεια, πρόγραμμα και στοχοπροσήλωση.
Πρέπει να τεθούν, μέσα σε πνεύμα συναίνεσης και συμφωνίας, δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα. Πρέπει η συμφωνία του Ιουλίου 2016 να τηρηθεί χωρίς παρέκκλιση. Θέλουμε τα καθημερινά προβλήματα στα δημόσια νοσηλευτήρια να λύνονται καθώς θα ψηφίζονται νομοσχέδια, θα γίνονται μελέτες και θα κλείνουν συμφωνίες με το προσωπικό.
Για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται πολιτική βούληση, μεταφραζόμενη σε δαπάνες. Με αυτή την έννοια φρονώ ότι ο προϋπολογισμός για το 2018 θα είναι το επόμενο κομβικό σημείο αυτής της πορείας.
Εκεί θα κριθούμε, ξανά.
Εύγε κύριε Υπουργέ για το πείσμα, την επιμονή και την στοχοπροσήλωση. Δίκαια πιστώνεστε αυτήν τη θετική εξέλιξη. Θα τα ξαναπούμε στον προϋπολογισμό του 2018.