Η πρόσφατη τροποποίηση του νόμου για τις εκποιήσεις έχει αντιμετωπιστεί από τα επαρχιακά πρωτόδικα δικαστήρια με αντιφατικές αποφάσεις, με αποτέλεσμα να προκληθεί δικαιολογημένα τεράστια ανησυχία στους δανειολήπτες, οι περιουσίες των οποίων κινδυνεύουν άμεσα με εκποίηση. Όπως και το 2014, οι τροποποιήσεις έχουν αναδρομική ισχύ, υποσκάπτοντας το δικαίωμα των δανειοληπτών να προσφύγουν στο δικαστήριο και να πετύχουν αναστολή της διαδικασίας της εκποίησης που ξεκίνησε η τράπεζα.
Με τις ενέργειες της η Κυβέρνηση κατάφερε να καταποντίσει την πρόταση για δημιουργία ενός δημόσιου φορέα διαχείρισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων για μια στοχευμένη ομάδα δανειοληπτών και για ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα.
Αντί αυτής της λογικής και δοκιμασμένης πρότασης, επέλεξε να αγοράσει όλα τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια του Συνεργατισμού (μεταξύ των οποίων δανείων περιλαμβάνονται και όσα έγιναν σε επώνυμους, πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα ή σε στρατηγικούς κακοπληρωτές κ.ο.κ.) για να τα διαχειριστεί αλλιώς. Τώρα πως θα τα διαχειριστεί και με ποιον τρόπο θα πάρει πίσω τα δισεκατομμύρια που ξόδευσε από την τσέπη του φορολογούμενου, είναι ένα μυστήριο.
Αν όμως παρατηρήσει κανείς – που οφείλει να το κάνει – ότι έχουν αναλάβει αυτήν την εργασία οι πολύ «σοβαροί κύριοι και κυρίες» που ήταν πριν στη Λαϊκή Τράπεζα, ύστερα έκαναν καριέρα στο Συνεργατισμό και τώρα συνεχίζουν στο φορέα, δικαιολογημένα διαπιστώνεται ότι οι οιωνοί δεν είναι και άριστοι. Μάλλον το αντίθετο.
Θεωρούμε ότι επιβάλλεται να γίνουν τα εξής:
- Η κατηγοριοποίηση των ΜΕΔ, αναλόγως χρονολογίας και ποσού, για να ξεχωρίσουν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, στους οποίους να εφαρμοστούν οι αυστηρές ρήτρες της νομοθεσίας και να διαπιστωθεί παράλληλα ποια δάνεια μπορούν να καταστούν βιώσιμα με σωστή αναδιάρθρωση. Πρέπει να ξεχωρίσουν οι στρατηγικοί κακοπληρωτές από τους καλοπροαίρετους δανειολήπτες.
- Να καταργηθεί η αναδρομικότητα του νόμου που ψήφισε η Βουλή τον περασμένο Ιούλιο. Να λαμβάνονται υπόψιν οι Δικαστικές διαδικασίες που βρίσκονται εν εξελίξει. Να αυξηθούν επίσης τα χρονικά διαστήματα μεταξύ επιστολών για να δίνεται περιθώριο για προσπάθεια εξώδικης συνεννόησης.
- Να έχουν δικαίωμα οι δανειολήπτες να αμφισβητήσουν τα υπόλοιπα των δανείων τους. Να εφαρμοστούν οι τελεσίδικες αποφάσεις δικαστηρίων άλλων Ευρωπαϊκών χωρών για το ίδιο θέμα.
- Να υιοθετηθεί ένα αξιόπιστο σύστημα για την εκτίμηση των ενυπόθηκων περιουσιών. Ακούγονται πολλά για το καρτέλ των εκτιμητών και τη σχέση του με τις τράπεζες.
- Να επεκταθεί η προστασία της πρώτης κατοικίας και στην επαγγελματική στέγη μικρής επιχείρησης. Είναι γνωστό ότι οι μέλισσες της Κυπριακής οικονομίας ήταν οι μικρές επιχειρήσεις, οι επιχειρήσεις δηλαδή που εργοδοτούν μέχρι και 10 άτομα. Αυτή είναι η λεγόμενη μεσαία τάξη. Αυτοί εργοδοτούσαν, αυτοί πλήρωναν στο κράτος, αυτοί επένδυαν τα χρήματα στην Κυπριακή αγορά. Δεν τα έκρυβαν ούτε στον Παναμά, ούτε στην Ελβετία, ούτε κάπου αλλού. Επένδυαν στις οικογένειες και στα παιδιά τους. Σήμερα η μεσαία τάξη δεν υπάρχει πλέον. Οι περισσότεροι έχουν προβλήματα με απλήρωτες Κοινωνικές Ασφαλίσεις, ΦΠΑ κλπ. Η σωτηρία των τραπεζών βρίσκεται στην ανόρθωση και αναγέννηση της μεσαίας τάξης στην Κύπρο. Το κυνήγι των μικρών επιχειρήσεων μέσω της εφαρμογής της νομοθεσίας των εκποιήσεων ή του αναχρονιστικού θεσμού του διορισμού παραλήπτη / διαχειριστή στο πλαίσιο της εφαρμογής του ομολόγου κυμαινόμενης επιβάρυνσης, δεν πρόκειται να βοηθήσει τις ίδιες τις τράπεζες. Αυτό το κυνήγι πρέπει να σταματήσει. Παράλληλα πρέπει να εφαρμοστούν πολιτικές στήριξης των μικρών επιχειρήσεων. Μέσα στα πλαίσια αυτά θα πρέπει να επανεξεταστεί το θέμα των ωραρίων των καταστημάτων λιανικού εμπορίου, το φορολογικό σύστημα και οι χορηγίες για de minimies επενδύσεις.
- Απαλλαγή εγγυητών και εγκλωβισμένων αγοραστών ακινήτων. Λογικά, όπου υπάρχουν υποθήκες και έμπρακτες εξασφαλίσεις του πρωτοφειλέτη, οι υπόλοιποι εγγυητές πρέπει να απαλλάσσονται. Όταν γίνει εκποίηση περιουσίας πρωτοφειλέτη, πρέπει επίσης να απαλλάσσονται οι εγγυητές, γιατί μόνο έτσι η τράπεζα θα αναγκαστεί να προβεί σε τίμια εκποίηση.
- Πρέπει να αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή, η μαύρη εργασία και το λαθρεμπόριο με τα κατεχόμενα.
Αν λοιπόν αφεθούν οι τράπεζες να προχωρήσουν σε αλόγιστες εκποιήσεις πρώτης κατοικίας και μικρής επαγγελματικής στέγης, σίγουρα εκτιμούμε ότι δεν πρόκειται να διορθωθεί η πραγματική οικονομία και θα δημιουργηθούν τεράστια κοινωνικά προβλήματα.
Μπορεί μέχρι σήμερα ο λαός να μην αντέδρασε βίαια, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα συμβεί αύριο. Όλοι έχουν τα όρια ανοχής τους. Ακόμα και οι Κύπριοι.
Χριστόδουλος Χριστοδούλου
Συντονιστής Επιτροπής Δανειοληπτών
Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών