Η επιτροπή διερεύνσης των λόγων κατάρρευσης του Συνεργατισμού έχει αποσυρθεί για να ετοιμάσει το πόρισμά της. Ως καλός γνώστης του αντικειμένου και επειδή παρακολουθήσαμε όλες σχεδόν τις 75 μαρτυρίες που δόθηκαν ενώπιον της Επιτροπής, έχουμε εντοπίσει παραλείψεις και σοβαρά ατοπήματα, που αναπόφευκτα θα πλήξουν την εγκυρότητα του αναμενόμενου πορίσματος.
Πρώτα απ’ όλα, έχει αναδειχθεί το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν είχε ούτε την αναγκαία επιστημονική μέθοδο, ούτε στρατηγική διερεύνησης. Αντί να ασχοληθεί διαδοχικά με τις δύο ξεχωριστές περιόδους πριν και μετά το 2013, όταν το κράτος κατέστη κατά 99% ο κύριος μέτοχος, και να καλέσει τους αντίστοιχους μάρτυρες για κάθε περίοδο, πηγαινοερχόταν με πληθωρικούς μάρτυρες και των δύο περιόδων. Αντί ο πρόεδρος τής Επιτροπής (νομικός-δικαστικός) και τα δύο μέλη (τραπεζίτες-οικονομολόγοι) να κατανέμουν προκαταρκτικά μεταξύ τους τις βασικές τουλάχιστον ερωτήσεις, ανάλογα με το αντικείμενο των γνώσεων του καθενός, ο πρόεδρος μονοπολούσε διαρκώς τις ερωτήσεις προς τους μάρτυρες και με δικά του σχόλια, παρά το γεγονός ότι δήλωνε άσχετος με το αντικείμενο ερωτήσεων που θα υπέβαλλε. Τελικά τα δύο μέλη κατ’ επανάληψη δεν είχαν τίποτα το ουσιαστικό, ή απολύτως τίποτα, να ερωτήσουν. Δεν διαμαρτυρήθηκαν, πέραν της δήλωσης «δεν έχω τίποτα να ερωτήσω». Λόγω της απουσίας στρατηγικής και μεθόδου, η Επιτροπή χρειάστηκε να καλέσει κάποιους από τους μάρτυρες δύο, τρεις και τέσσερις φορές και η διαδικασία, αντί να ολοκληρωθεί σε τρεις μήνες, ως ο νόμος ορίζει, θα διαρκέσει πέραν των έξι μηνών. Εν πάση περιπτώσει, για περίοδο τεσσάρων τόσων μηνών, η Επιτροπή προσέφερε στον κυπριακό λαό «άρτον και θεάματα», χωρίς να πείθει πολλούς για το αναμενόμενο πόρισμα. Ο πρόεδρος έκανε αστεία και λογοπαίγνια, χωρίς να αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα του έργου. Κατηγόρησε τον υπουργό Οικονομικών για 5 λεπτά καθυστέρηση, χωρίς σεβασμό στο αξίωμα. Έκανε κατ’ επανάληψη γενικόλογη αναφορά στις ευθύνες των «κομμάτων» χωρίς να κατονομάζει την πραγματική συνεργασία των «τεσσάρων» ΑΚΕΛ – ΔΗΣΥ – ΔΗΚΟ – ΕΔΕΚ, που κατασπάραξαν τον Συνεργατισμό…
Η αντίστοιχη Επιτροπή «Πική» είχε αναλάβει κατά το 2013 τη διερεύνηση των λόγων κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος με το κλείσιμο της Λαϊκής Τράπεζας και το κούρεμα καταθέσεων. Αρνήθηκε τότε να διερευνήσει και τη Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα με την ανυπόστατη δικαιολογία ότι ο Συνεργατισμός δεν ήταν τράπεζα. Ενώ η Συνεργατική Κεντρική Τράπεζα λειτουργούσε με άδεια λειτουργίας τράπεζας. Με την έγκαιρη διερεύνηση μπορούσε ακόμη να σωθεί ο Συνεργατισμός. Ζητήσαμε από τον κ. Αρέστη, πρόεδρο, να καλέσει μάρτυρα τον πρώην συνάδελφό του Πική. Ή τουλάχιστον να ερωτήσει σχετικά τον κληθέντα μάρτυρα πανεπιστημιακό Ανδρέα Χαρίτου, ο οποίος ήταν σύμβουλος στην Επιτροπή Πική και μέλος της Επιτροπείας του Συνεργατισμού. Δεν το έπραξε. Ενώ αρχικά ο πρόεδρος κάλεσε δημόσια όποιον «…έχει στοιχεία να τα καταθέσει….», τελικά δεν κάλεσε πραγματικούς συνεργατιστές που είχαν πολλά στοιχεία να καταθέσουν.
Ενώ η παρουσία του κοινού στην αίθουσα της Ερευνητικής Επιτροπής είναι διά του νόμου ελεύθερη, ο πρόεδρος, καθ’ υπέρβασιν εξουσίας, προσπάθησε με ερωτήσεις προς το κοινό να πληροφορηθεί ποίος εκπροσωπούσε ποίον στην αίθουσα. Κάποιοι ικανοποίησαν τον πρόεδρο. Δικηγόρος όμως, που ερωτήθηκε εκτός αίθουσας, απάντησε ευθαρσώς με το σχετικό άρθρο του νόμου και ο πρόεδρος το αποκάλεσε «αγένεια».
Ενώ η παρουσία του κοινού στην αίθουσα της Ερευνητικής Επιτροπής είναι διά του νόμου ελεύθερη, ο πρόεδρος, καθ’ υπέρβασιν εξουσίας, προσπάθησε με ερωτήσεις προς το κοινό να πληροφορηθεί ποίος εκπροσωπούσε ποίον στην αίθουσα. Κάποιοι ικανοποίησαν τον πρόεδρο. Δικηγόρος όμως, που ερωτήθηκε εκτός αίθουσας, απάντησε ευθαρσώς με το σχετικό άρθρο του νόμου και ο πρόεδρος το αποκάλεσε «αγένεια».
Ο πρόεδρος της Επιτροπής, προτού ακόμη η Επιτροπή τελειώσει τη συλλογή μαρτυρίας, αντιδεοντολογικά επέλεξε κάποιους από τους μάρτυρες και τους αποκάλεσε «εξαιρετικούς επαγγελματίες», ενώ σε άλλους πρόωρα καταλόγιζε βαρύτατες ευθύνες. Σύμφωνα με ενώπιον τής Επιτροπής μαρτυρία, οι Πρόεδροι της Δημοκρατίας Χριστόφιας και Αναστασιάδης εξασφάλισαν τον Μάιο του 2011 και τον Μάιο του 2013 οικονομική συνδρομή 674 εκατομμυρίων από τον Συνεργατισμό, όταν ο Συνεργατισμός αιμορραγούσε και χρειαζόταν επειγόντως οικονομική στήριξη. Δεν κλήθηκαν να δώσουν τις δικές τους εξηγήσεις. Όλα τα πιο πάνω και πολλά άλλα μαρτυρούν για άλλη μια φορά την απουσία σοβαρότητας και επαγγελματισμού, που αναπόφευκτα θα πλήξουν το κύρος ακόμη ενός πορίσματος, αυτή τη φορά περί Συνεργατισμού.
Χρίστος Χ. Ιωσηφίδης
*Δικηγόρος, κοινωνιολόγος, μέλος της Επιτροπής Νομικών Θεμάτων του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών