Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε χθες, 9 Δεκεμβρίου, η πρώτη Ετήσια Τιμητική Διάκριση για τον Αγώνα κατά της Διαφθοράς, μια πρωτοβουλία του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, αφιερωμένη στην Παγκόσμια Ημέρα κατά της Διαφθοράς, όπως αυτή έχει καθιερωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη.

Η εκδήλωση αναδείχθηκε σε σημείο αναφοράς για τη σημασία της διαφάνειας, της αξιοκρατίας και της ακεραιότητας στις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές δομές. Μέσα από τις ομιλίες των προσκεκλημένων, τη βράβευση του Δρ. Οδυσσέα Μιχαηλίδη, τέως Γενικό Ελεγκτή για τον αγώνα του κατά της διαφθοράς, αλλά και τη θερμή συμμετοχή των παρευρισκομένων, εστάλη το μήνυμα ότι η καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελεί κοινό χρέος όλων μας.

Στην ιστοσελίδα μας, μπορείτε να βρείτε τις ομιλίες των συμμετεχόντων, τόσο σε γραπτή μορφή όσο και σε βίντεο, καθώς και φωτογραφικό υλικό από την εκδήλωση.

Σας καλούμε να παραμείνετε δίπλα μας στον αγώνα για μια κοινωνία απαλλαγμένη από τη διαφθορά!

 

 

Ομιλία του Προέδρου του Κινήματος Οικολόγων κ. Γιώργου Περδίκη στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Μέρα κατά της Διαφθοράς 9 Δεκεμβρίου 2024

Σύμφωνα με την «Διεθνή Διαφάνεια», το 2023 η Κύπρος κατείχε την 49η θέση (53/100 η βαθμολογία της) ανάμεσα σε 180 χώρες, ως προς τον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς (CPI) και έτσι εξακολουθεί να παραμένει στις τελευταίες θέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πολλοί θεωρούν ότι η διαφθορά αφορά μόνο τους πολιτικούς και δεν επηρεάζει την ζωή μας, την υγεία, το περιβάλλον, την οικονομία την Δημοκρατία.
Ως απάντηση ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ κ. Αντόνιο Γκουντέρες λέει:

«Η διαφθορά είναι μια επίθεση στις αξίες των Ηνωμένων Εθνών. Κλέβει από τις κοινωνίες σχολεία, νοσοκομεία και άλλες ζωτικές υπηρεσίες, απομακρύνει τις ξένες επενδύσεις και τα κράτη από τους φυσικούς τους πόρους. Υπονομεύει το κράτος δικαίου και υποκινεί εγκλήματα όπως η παράνομη διακίνηση ανθρώπων, ναρκωτικών και όπλων. Η φοροδιαφυγή, η νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και άλλες παράνομες ροές αποσπούν πόρους που χρειάζονται για την αειφόρο ανάπτυξη. Η διαφθορά παράγει περισσότερη διαφθορά και ενθαρρύνει μια διαβρωτική κουλτούρα ατιμωρησίας. Στη Διεθνή Ημέρα κατά της Διαφθοράς, ας πάρουμε θέση υπέρ της ακεραιότητας».

Ως Κίνημα Οικολόγων από την αρχή της ίδρυσης μας το 1996 είχαμε θέσει ως βασική προτεραιότητα της πολιτικής μας ταυτότητας την αντιμετώπιση της διαφθοράς και της διαπλοκής.

Είχαμε ευθύς εξ αρχής διατυπώσει τη θέση πως πίσω από τα περισσότερα και μεγαλύτερα περιβαλλοντικά σκάνδαλα και καταστροφές βρίσκονται οικονομικά συμφέροντα και η διαπλοκή τους με τους φορείς της Κυπριακής Πολιτείας.

Οι θέσεις μας σε θέματα όπως η διαφάνεια στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων, ο έλεγχος των οικονομικών των κομμάτων, η κατάργηση των προνομίων των αξιωματούχων κλπ μας έφεραν συχνά σε απευθείας αντιπαράθεση με το σύνολο σχεδόν των πολιτικών κομμάτων και την εκάστοτε κυβέρνηση.

Από το 2014 βρήκαμε άξιο και δυνατό συμπαραστάτη στον αγώνα μας για αντιμετώπιση της διαφθοράς και της διαπλοκής τον Γενικό Ελεγκτή κ. Οδυσσέα Μιχαηλίδη.

Δεν υπάρχει σώφρων άνθρωπος που να μην παραδέχεται ότι την εποχή του η Ελεγκτική Υπηρεσία (ΕΥ) ασχολήθηκε σοβαρά με τα ζητήματα που αφορούν τα περιβαλλοντικά σκάνδαλα και καταστροφές.

Στα δέκα χρόνια της θητείας του είχαμε την ευκαιρία να συνεργαστούμε με την Ελεγκτική Υπηρεσία σε μια πληθώρα θεμάτων όπως το σκάνδαλο στον Άμμο του Καμπούρη στην Αγ. Νάπα, την καταστροφή της περιοχής Νατούρα στην Σωτήρα και στους Γκρεμούς του Χανουτάρη, τους παράνομους ορόφους ξενοδοχείων στην Αγ. Νάπα και το Λιοπέτρι, το ιχθυοτροφείο στην Τριμίκληνη, την καταστροφή του περιβάλλοντος από έργα στις Πλάτρες και το Πέρα Πεδι, στα θέματα του Ακάμα, το λιμάνι στο Πεντάκωμο κοκ

Με τις εκθέσεις της η ΕΥ μας βοήθησε να αναδείξουμε τα κενά στην
διαχείριση των ελαστικών στην Κύπρο, στον τρόπο διαχείρισης των σκουπιδιών και της ανακύκλωσης με αποκορύφωμα την περίπτωση Πεντακώμου και της Κόσιης και τις μονάδες διαχείρισης των αδρανών υλικών, τις σημαντικές ελλείψεις στη διαχείριση των περιοχών Natura και στους μηχανισμούς πυρόσβεσης κλπ

Ταυτόχρονα συνεργαστήκαμε στην ανάδειξη μιας σειράς οικονομικών σκανδάλων όπως-μεταξύ άλλων- τις σκανδαλώδεις συμφωνίες με τον ΟΠΑΠ και την HERMES, το λιμάνι της Λεμεσού, την φοροδιαφυγή των ποδοσφαιρικών σωματείων, τον Συνεργατισμό, το σφαγείο CYPRA κοκ.

Και φυσικά -ας μην το ξεχνάμε- στο μέγα σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων.

Ήταν λοιπόν επόμενο ότι το βαθύ κράτος της διαφθοράς και της διαπλοκής δεν θα έμενε άπραγο. Έστησε και υλοποίησε μια πλεκτάνη που οδήγησε στην παύση του Οδυσσέα. Θεωρώ ότι η παύση του Οδυσσέα αποτελεί τεράστιο πισωγύρισμα στον αγώνα κατά της διαφθοράς και της διαπλοκής.

Στις 9 Δεκεμβρίου με την ευκαιρία της παγκόσμιας μέρας κατά της διαφθοράς τιμούμε τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη για την προσφορά του στον αγώνα κατά της διαφθοράς και της διαπλοκής, δίνοντας έμφαση στην δική μας βιωματική εμπειρία που χρονολογείται από το 1996.

Ως Οικολόγοι θεωρούμε ότι η αυτή η εκδήλωση είναι η συνέχεια των 30 χρόνων αγώνων μας κατά της διαφθοράς, της δεκάχρονης συνεργασίας μας με τον Οδ. Μιχαηλίδη και των εκδηλώσεων και δράσεων που έγιναν πριν και μετά την απόφαση του δικαστικού συμβουλίου.

Ο αγώνας κατά της διαφθοράς, συνεχίζεται. Στη Διεθνή Ημέρα κατά της Διαφθοράς (9 Δεκεμβρίου) ας πάρουμε θέση υπέρ της ακεραιότητας, υπέρ του κράτους δικαίου, υπέρ της Δημοκρατίας.

 

Χαιρετισμός τέως Γενικού Εισαγγελέα κ. Κώστα Κληρίδη

Θέλω κατ’ αρχάς να συγχαρώ το Κίνημα για την πρωτοβουλία διοργάνωσης της αποψινής εκδήλωσης που γίνεται με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Διαφθοράς, κατά την οποία θα τιμηθεί ένας κατά κοινή ομολογία άξιος μαχητής κατά της μάστιγας αυτής η οποία ταλανίζει διαχρονικά τη χώρα μας.
Όπως συνάγεται από πρόσφατες δημοσκοπήσεις, εκείνο το οποίο ο μέσος πολίτης θεωρεί ως ένα από τα μεγαλύτερα, αν όχι το μεγαλύτερο κοινωνικό πρόβλημα στη χώρα μας είναι η διαφθορά και η διαπλοκή.
Κατά τη διάρκεια της θητείας μου στη θέση του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας μεταξύ των ετών 2013 – 2020, είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ και να αφιερώσω πολύ χρόνο και φαιά ουσία για το σοβαρό τούτο θέμα και να γνωρίσω εκ του σύνεγγυς, τη φύση την έκταση και το πραγματικό πρόσωπο της διαφθοράς και της διαπλοκής στον τόπο μας. Κάποιες σχετικές διαπιστώσεις, που εκπηγάζουν από το αρκετά πρόσφατο πέρασμα μου από τη Νομική Υπηρεσία, είναι και οι ακόλουθες:

Διαπίστωση Πρώτη
Το πρόβλημα της διαφθοράς είναι διαχρονικό και δεν είναι ασφαλώς Κυπριακό εφεύρημα, αλλά πρόκειται για παγκόσμιο φαινόμενο.

Διαπίστωση Δεύτερη
Οι διαστάσεις, η φύση, τα αίτια και τα μέσα διάπραξης πράξεων διαφθοράς, ποικίλλουν από κράτος σε κράτος και από εποχή σε εποχή.

Διαπίστωση Τρίτη
Η διαφθορά και η διαπλοκή δεν πρόκειται ποτέ να εκλείψουν. Προσφέρεται μόνο η δυνατότητα να απαμβλυνθεί σε κάποιο ικανοποιητικό βαθμό αυτό το φαινόμενο, αλλά ας μη έχουμε αυταπάτες. Ενόσω υφίσταται η ανθρώπινη απληστία και η έφεση προς εύκολο κέρδος, η διαφθορά δύσκολα μπορεί να χαλιναγωγηθεί. Και κυρίως, ενόσω σε υπεύθυνες θέσεις όπου προσφέρεται η δυνατότητα διαχείρισης δημοσίου χρήματος, ή η δυνατότητα λήψης αποφάσεων που επηρεάζουν με τον ένα ή άλλο τρόπο οικονομικά συμφέροντα, διορίζονται, ή ακόμα και εκλέγονται πρόσωπα με αλλότρια και όχι με αξιοκρατικά κριτήρια, ή πρόσωπα που δεν πληρούν τα εχέγγυα της ακεραιότητας και εντιμότητας, οι προοπτικές δεν μπορούν να είναι ευοίωνες.

Διαπίστωση Τέταρτη

Η διαφθορά και η διαπλοκή μέσω των ετών, ακολουθώντας την ακάθεκτη πορεία τους, υφίστανται μεταλλάξεις. Μεταλλάξεις τόσο στον τρόπο και στους τομείς εκδήλωσης τους, όσο και στις μεθόδους διάπραξης τους. Σε περιόδους στις οποίες δόθηκε το αυστηρό μήνυμα του διεισδυτικού ελέγχου και της αποφασιστικότητας των διωκτικών αρχών, παρατηρήθηκε το φαινόμενο της διάπραξης τέτοιων αδικημάτων με ποικίλες προφυλάξεις και αξιοποιώντας διεθνείς μεθόδους διάπραξης και κυρίως με τις νέες τεχνολογικές δυνατότητες. Είναι γι΄αυτό το λόγο που οι ελεγκτικές και οι διωκτικές αρχές θα πρέπει ανά πάσα στιγμή να βρίσκονται ένα τουλάχιστο βήμα μπροστά από τους εγκληματίες λευκού κολάρου και ουδέποτε να είναι ένα ή περισσότερα βήματα πίσω από αυτούς. Το επιχείρημα των ανακριτικών αρχών ότι πρόκειται για πολύπλοκες και δύσκολες στην εξιχνίαση υποθέσεις, δεν πρέπει να έχει ποτέ πλέον θέση στην προσπάθεια για πάταξη αυτών των εγκλημάτων.

Διαπίστωση Πέμπτη

Στην Κύπρο, οι διαστάσεις του προβλήματος, είναι όντως ανησυχητικές. Δεν είναι υπερβολή να λεχθεί ότι σχεδόν σε κάθε τομέα δραστηριότητας, είτε σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης και οργανισμών δημοσίου δικαίου, είτε σε επίπεδο δημοτικών και κοινοτικών αρχών, γενικά οπουδήποτε σχεδόν εμπλέκεται δημόσιο χρήμα, φωλιάζει η διαφθορά και η διαπλοκή.

Διαπίστωση Έκτη

Οι πολέμιοι της διαφθοράς και της διαπλοκής και όσοι τυχόν αντιστέκονται στους φορείς τους, δυστυχώς είτε δεν τυγχάνουν της αναγκαίας στήριξης, είτε γίνονται οι ίδιοι στόχοι επιθέσεων, είτε και τα δύο μαζί. Υπάρχουν πράγματι διαχρονικά, πρόσωπα που ως εκ της θέσης που κατέχουν και των εξουσιών που τους αποδίδονται, έχουν και τη δυνατότητα και την αποφασιστικότητα να πολεμήσουν τη διαφθορά. Και προβαίνουν προς τούτο σε όλες τις ενδεδειγμένες ενέργειες. Ποιάς στήριξης τυγχάνουν αυτοί; Πέραν από κάποιες θετικής φύσεως σποραδικές αναφορές από κάποιους δημοσιογράφους που δεν ανήκουν σε κυκλώματα, και πέραν από κάποια υποστηρικτικά σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καμμιά ουσιαστική, δυναμική στήριξη δεν τους παρέχεται. Βρίσκονται δε τελικά έκθετοι και αντιμέτωποι με μια οργανωμένη και ενορχηστρωμένη προσπάθεια υπόσκαψης του έργου και αποδόμησης της προσωπικότητας τους, από όλους εκείνους των οποίων τα συμφέροντα επηρεάζονται δυσμενώς από τις ενέργειες τους.

Διαπίστωση Έβδομη

Σοβαρώτατοι παράγοντες οι οποίοι εκτρέφουν, υποθάλπουν και διαιωνίζουν τη διαφθορά και τη διαπλοκή, είναι η απάθεια, η ανοχή και η αδιαφορία των πολιτών και των οργανωμένων τους συνόλων.
Δεν μπορεί να κοπτώμεθα όλοι εναντίον της διαφθοράς, να συμμετέχουμε στις δημοσκοπήσεις, να βλέπουμε και να διαπιστώνουμε τί γίνεται γύρω μας, πού εκδηλώνεται και από ποιούς και να σφυρίζουμε αδιάφορα, ή έστω απλά να σχολιάζουμε και να εγκωμιάζουμε τους πολέμιους της. Δεν μπορεί να αναμένουμε τα πάντα να τα αναλαμβάνουν άλλοι, μήπως και έχουμε εμείς κάποιο κόστος. Δεν μπορεί να πιστεύουμε ότι εμείς δεν έχουμε τη δύναμη και ότι τίποτε δεν μπορούμε να κάνουμε. Είναι βέβαια γεγονός ότι κάποιοι άλλοι έχουν τις εξουσίες και τη δυνατότητα να λαμβάνουν μέτρα. Χωρίς όμως την ουσιαστική και έμπρακτη στήριξη των πολιτών, χωρίς την έντονη δράση και κυρίως την αντίδραση τους, τίποτε το σημαντικό δεν μπορεί να επιτευχθεί. Την πραγματική δύναμη την έχει ο κόσμος. Θα πρέπει κάποτε να ορθώσει ανάστημα και να αξιοποιήσει αυτή του τη δύναμη.

Διαπίστωση Όγδοη

Κατά τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, ένας ασυνήθιστα μεγάλος αριθμός δημόσιων προσώπων, έχουν οδηγηθεί στα Δικαστήρια αντιμέτωποι με ποινικές κατηγορίες που σχετίζονται με διαφθορά και πλείστοι από αυτούς καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και δήμαρχοι πόλεων, δημοτικοί σύμβουλοι, βουλευτές, πρόεδροι και μέλη διοικητικών συμβουλίων οργανισμών δημοσίου δικαίου, ακαδημαϊκοί τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, κυβερνητικοί ιατροί και διευθυντικά στελέχη νοσοκομείων, τραπεζών, κοινοτάρχες και πολλά άλλα δημόσια πρόσωπα. Σύμφωνα με όσα επιβεβαιώνονται και στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κατάσταση του Κράτους Δικαίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το 2020, συνολικά 120 υποθέσεις διαφθοράς διερευνήθηκαν ή τελούσαν υπό διερεύνηση κατά το διάστημα 2013-2018, εκ των οποίων οι 98 είχαν ολοκληρωθεί και οι 22 εξακολουθούσαν να βρίσκονται υπό διερεύνηση. 47 υποθέσεις εκκρεμούσαν προς εκδίκαση ή εκδικάζονταν. Καταδικάστηκαν για διαφθορά 37 άτομα σε 26 υποθέσεις, εκ των οποίων οι 12 αφορούσαν καταδικαστικές αποφάσεις για διαφθορά στα υψηλά κλιμάκια, συμπεριλαμβανομένων και μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων και πρώην υπουργών.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι και καλύτερη διερεύνηση φαίνεται να έγινε τα τελευταία χρόνια και αποφασιστικότητα για δίωξη και τιμωρία έχει επιδειχθεί και ποινές φυλάκισης και διατάγματα δήμευσης περιουσίας έχουν επιβληθεί σε σχέση με όσα αδικήματα διαφθοράς εξιχνιάστηκαν και στοιχειοθετήθηκαν. Δόθηκε έτσι, ένα ηχηρό μήνυμα προς επίδοξους εγκληματίες. Παρά ταύτα, η διαφθορά και κυρίως η διαπλοκή, συνέχισαν και συνεχίζουν ακάθεκτες το έργο τους, ενόσω παρέχονται οι ευκαιρίες. Κλασσικές είναι οι περιπτώσεις κατά τις οποίες δημόσιοι λειτουργοί, κρατικοί αξιωματούχοι, μέλη του κοινοβουλίου, ακόμα και δικαστικοί λειτουργοί, ενεργούν υπό συνθήκες έντονης σύγκρουσης συμφέροντος. Κατ΄ακρίβεια, πρωταρχικής σημασίας όροι και έννοιες που εφαρμόζονται σε κάθε κράτος δικαίου, όπως είναι η «σύγκρουση συμφέροντος», και η «αντικειμενική αμεροληψία», εδώ και πολύ καιρό παρουσιάζονται να έχουν χάσει τη σημασία τους στη χώρα μας. Παρά το ότι δηλαδή καθημερινά σχεδόν γινόμαστε μάρτυρες αποκάλυψης τέτοιων καταστάσεων πραγμάτων, και παρά την κατακραυγή εναντίον όσων εμπλέκονται σ΄αυτές, εν τούτοις τα δημόσια πρόσωπα τα οποία εμπλέκονται, δεν υφίστανται καμμιά επίπτωση ούτε και ασφαλώς έχουν τα ίδια την ευθιξία να αναλάβουν τις ευθύνες των πράξεων τους. Μιλώντας δε για πραγματική ανάληψη ευθυνών, αυτή η έννοια βρίσκεται σε πλήρη αχρησία στη χώρα μας. Ανάληψη ευθύνης για μιά σοβαρά επιλήψιμη συμπεριφορά ενός δημόσιου προσώπου δεν μπορεί παρά να συνοδεύεται από παραίτηση από τη θέση που κατέχει. Στην Κύπρο όμως, ακόμα και στη σπάνια περίπτωση που δηλώνει ένα δημόσιο πρόσωπο ότι αναλαμβάνει μια ευθύνη είτε για δική του επιλήψιμη πράξη, είτε για πράξη υπαγομένων σ΄αυτό προσώπων, τίποτε περισσότερο δεν εννοεί ή πράττει παρά μόνο ότι παραδέχεται την ύπαρξη ευθύνης, αλλά μέχρι εκεί.

Διαπίστωση Ένατη (και τελευταία).

Εκείνο το οποίο πιστεύω ότι πραγματικά συνέτεινε τα μέγιστα στην αύξηση των υποθέσεων διαφθοράς που οδηγήθηκαν στα δικαστήρια στο πρόσφατο παρελθόν και είχαμε καταδίκες, είναι οι καλύτεροι και πιό αποτελεσματικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί των δημοσίων εσόδων και δαπανών. Παρ’ όλον ότι οι Ελεγκτικές Υπηρεσίες των κρατών δεν είναι άμεσα επιφορτισμένες με το έργο της διερεύνησης και εξιχνίασης αδικημάτων διαφθοράς, το γεγονός παραμένει ότι ο κύριος σκοπός τους είναι ο έλεγχος των δημοσίων δαπανών και εσόδων και εξυπηρετώντας αυτό το σκοπό, σε κάθε περίπτωση κατά την οποία συναντούν οποιαδήποτε μεμπτή οικονομική συναλλαγή εκ μέρους κρατικού λειτουργού, συνεργάζονται με τις αρμόδιες διωκτικές αρχές για περαιτέρω δράση. Εξυπακούεται επομένως ότι οι Ελεγκτικές αρχές πρέπει να απολαμβάνουν της απαραίτητης και της μέγιστης ανεξαρτησίας έτσι ώστε να αισθάνονται, να είναι και να φαίνονται ότι είναι, πραγματικά αμερόληπτες, δίκαιες και αποφασιστικές, μακρυά από οποιεσδήποτε εξωτερικές παρεμβάσεις, φόβους ή ανησυχίες. Για την ευόδωση του κύριου σκοπού στον οποίο στοχεύει η κάθε Ελεγκτική Υπηρεσία, εννοείται ασφαλώς ότι θα πρέπει να τυγχάνει της πλήρους συνεργασίας και διαρκούς επικοινωνίας και συνεννόησης και με τις τρείς εξουσίες αλλά και με τους άλλους πολιτειακούς θεσμούς, ιδιαίτερα με εκείνους που είναι επιφορτισμένοι με την εφαρμογή του Νόμου και των αρχών του Κράτους Δικαίου, έτσι ώστε να διευκολύνεται και όχι να παρεμποδίζεται το έργο της.
Είναι ακριβώς αυτές τις αρχές που υπηρέτησε με ζήλο και πάθος κατά τη διάρκεια της θητείας του στην Ελεγκτική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, με προεξάρχουσα την αναγκαιότητα πλήρους σεβασμού και εφαρμογής στην πράξη της ανεξαρτησίας της Υπηρεσίας και την νομική υποχρέωση όλων των ελεγχόμενων οντοτήτων να παρέχουν πλήρη στοιχεία προς έλεγχο. Με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη είναι γνωστό ότι είχαμε μια στενή και ιδιαίτερα παραγωγική συνεργασία η οποία πιστεύω ότι απέφερε τα προαναφερθέντα θετικά αποτελέσματα. Υπηρέτησε τη θέση την οποία κατείχε με πάθος και επιμονή κατά την άσκηση των καθηκόντων του, αναφορικά με τις πιό σημαντικές υποθέσεις που διερευνώντο μέχρι και τις τελευταίες σε σημασία. Ήταν δε αυτό που πολύ συχνά τον έφερνε αντιμέτωπο με άλλα όργανα και θεσμούς στη Δημοκρατία. Εισήγαγε για πρώτη φορά στην Κύπρο, μεταξύ άλλων και την πρακτική της έκδοσης ειδικών εκθέσεων και τον θεσμό της Διευθυντικής Ομάδας προσθέτοντας τα μέγιστα στην αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι εκδηλώθηκαν και διαφωνίες ως προς τον τρόπο άσκησης των καθηκόντων του, τα αποτελέσματα του θεαματικού περάσματος του από την Ελεγκτική Υπηρεσία είναι απτά, εντυπωσιακά και αδιαμφισβήτητα. Ο δε ασυμβίβαστος και ανυποχώρητος αγώνας τον οποίο διεξήγαγε κατά της διαφθοράς είναι χωρίς προηγούμενο. Οποιαδήποτε έκπτωση ή υπαναχώρηση από τις αρχές τις οποίες προώθησε με τόση προσήλωση ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, θα αποτελέσει ένα σοβαρό πισωγύρισμα στον αγώνα κατά της διαφθοράς και της διαπλοκής.
Τελειώνοντας, θα ήταν παράλειψη μου αν δεν εγκωμίαζα τον ιδιαίτερα θετικό και θαρραλέο ρόλο τον οποίο διαδραματίζει το Κίνημα Οικολόγων Συνεργασία Πολιτών στην προσπάθεια για την καταπολέμηση της διαφθοράς, ως μια φωτεινή εξαίρεση στη γενικώτερη αδιαφορία και έλλειψη οργανωμένης δράσης από κοινωνικά σύνολα.

 

Οι «ανάρμοστοι» ως υπερασπιστές της συλλογικής αξιοπρέπειας

Ομιλία του καθηγητή κ. Χαρίδημου Κ. Τσούκα

Η κοινή γνώμη λάτρεψε τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Το δείχνουν οι δημοσκοπήσεις, το βεβαιώνει η κοινή εμπειρία: σε ένα τοπίο γενικευμένης διαφθοράς, οι πολίτες είδαν στο πρόσωπό του τον αδέκαστο αξιωματούχο που παθιάζεται με την προστασία του δημοσίου συμφέροντος.

Όταν πρόεδρος της Βουλής κλείνει το μάτι σε απατεώνα που του ζητάει μεσολάβηση· όταν Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν έχει αίσθηση της έννοιας «σύγκρουση συμφέροντος» και εξευτελίζει με τη συμπεριφορά του τη χώρα που εκπροσωπεί· όταν μέλη υπουργικού συμβουλίου έχουν, κατά επίσημη διαβεβαίωση, σύγκρουση συμφέροντος στη λήψη αποφάσεων· όταν Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας αναστέλλει ποινική δίωξη κατηγορουμένου που είχε διατελέσει πελάτης του· όταν πάνω από τα μισά «χρυσά» διαβατήρια χορηγήθηκαν παράνομα· όταν αυτά και πολλά άλλα δυσώδη συμβαίνουν σε μια ευρωπαϊκή χώρα, δεν είναι τυχαίο ότι οι κεραίες της κοινής γνώμης συντονίστηκαν με εκείνον τον εμβληματικό δημόσιο αξιωματούχο που όρθωσε θαρραλέα το ανάστημά του απέναντι  σε τέτοια φαινόμενα σήψης. Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ξεχώριζε σαν τη μύγα μέσα στο γάλα.

Δεν εκπλήσσει ότι, επι των ημερών του, η Ελεγκτική Υπηρεσία θεωρούνταν ο δεύτερος ή τρίτος πιο αξιόπιστος θεσμός της Κυπριακής Δημοκρατίας (συνήθως μετά τα δύο μεγάλα δημόσια πανεπιστήμια). Στο ερώτημα, «πρόσθεσε αξία στο δημόσιο βίο ο πρώην Γενικός Ελεγκτής;», η κοινή γνώμη είναι σαφής: «κατηγορηματικά, ναι».

Η κοινή εμπειρία βεβαιώνει τί, πρωτίστως, χαρακτήριζε τη δράση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη: η διάθεση να ερευνά με επαγγελματισμό και τόλμη τις υποθέσεις που επιλαμβάνονταν, χωρίς να σκοτίζεται ποιος είναι ο ελεγχόμενος· να αντιπαρατίθεται με όσους παρεμπόδιζαν το υπηρεσιακό έργο του· να ωθεί την άσκηση του ρόλου του στα όριά της, όταν αυτό επιβάλλει το καθήκον του· να επικοινωνεί πυκνά και μαχητικά με την κοινή γνώμη.

Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης δεν αντιλήφθηκε το ρόλο του διεκπεραιωτικά, αλλά ουσιαστικά. Ήξερε καλά τους νόμους της κοινωνικής φυσικής: ως θεσμικό αντίβαρο, η δράση του θα προκαλούσε αντί-δραση. Γνώριζε ότι ο δημόσιος λειτουργός που τιμά τον όρκο του, αφενός θα συγκρουσθεί, αργά ή γρήγορα, με όσους έχουν συμφέρον να συντηρούν ένα αδιαφανές και υποκριτικό σύστημα που προστατεύει τα συμφέροντά τους, αφετέρου ότι θα γίνει στόχος υπονόμευσης.

Αποτελεί ιστορική σταθερά, διεθνώς: όταν κάνεις τη δουλειά σου ευσυνείδητα και ακέραια, χωρίς εκπτώσεις, θα καταστείς ανεπιθύμητος στους ισχυρούς που έχουν μάθει να λειτουργούν ανέλεγκτα. Το έζησε στο πετσί του ο δικαστής Αντόνιο Ντι Πιέτρο στην Ιταλία και η απολυθείσα γενική εισαγγελέας της Ρουμανίας Λάουρα Κοβέσι (αργότερα διορίστηκε στη θέση του Γενικού Εισαγγελέα της ΕΕ). Η συμπεριφορά τους λοιδορήθηκε και κρίθηκε «ανάρμοστη», εφόσον απέκλιναν από την θεωρούμενη «αρμόζουσα» συμπεριφορά: να σκύψουν το κεφάλι σε ένα διεφθαρμένο σύστημα εξουσίας.

Εκ της θέσεώς του, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης δημιουργούσε δυσαρέσκειες, ακόμη και εχθρούς. Ο ελέγχων ουδέποτε είναι δημοφιλής στους ελεγχόμενους. Στο μέτρο που η δουλειά του είναι να χώνει τη μύτη του στο εσωτερικό δημόσιων οργανισμών και να ερευνά  πράξεις ή παραλείψεις υψηλών αξιωματούχων, υποχρεώνει τους ελεγχόμενους σε λογοδοσία. Εντοπίζει λάθη, κενά και παραλείψεις, τα οποία, αντικειμενικά, εκθέτουν τον ελεγχόμενο ή τουλάχιστον τον υποχρεώνουν σε άβολο «λόγον διδόναι».

Τον αποκάλεσαν Ιαβέρη της δημόσιας υπηρεσίας. Τον κατηγόρησαν ότι οι έλεγχοί του προκάλεσαν παράλυση στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Τον επέκριναν για τις αιχμηρές δημόσιες παρεμβάσεις του. Δεν αναρωτιούνται οι κατήγοροί του: μήπως η ασφυκτικότητα των ελέγχων του ήταν αναγκαία σε ένα θεσμικά διάτρητο κράτος, έρμαιο κομματοφρουρών, «κολλητών» και άλλων αρπακτικών; Μήπως η ένταση της φωνής του ήταν ευθέως ανάλογη των σκανδάλων και της κακοδιαχείρισης που απο-κάλυπτε; Μήπως η συχνότητα και η αιχμηρότητα της δημόσιας παρουσίας του καταδείκνυαν τη συστηματική υπαγωγή κρατικών θεσμών σε προσωπικά ή επιμέρους οργανωμένα συμφέροντα;

Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης ήταν ένας διαταράκτης – ένας disrupter. Επι των ημερών του η Ελεγκτική Υπηρεσία διατάρασσε συστηματικά την υποκριτική νομιμοφάνεια διαπλεκόμενων, διεφθαρμένων ή συμβιβασμένων αξιωματούχων και οργανισμών. Ήταν το μικρό παιδί της Κυπριακής Δημοκρατίας που κραύγαζε «ο βασιλιάς είναι γυμνός».

Στη φιλελεύθερη δημοκρατία, οι κυβερνήσεις και οι κρατικοί αξιωματούχοι πρέπει να δείχνουν ότι οι αποφάσεις τους είναι σύμφωνες με τις επιταγές του κράτους δικαίου – ότι είναι νομιμοφανείς· ότι τηρούνται οι τύποι. Η νομιμοφάνεια κατασκευάζεται όταν οι δικαιοδοτικοί ή ελεγκτικοί θεσμοί βεβαιώνουν ότι συγκεκριμένες πράξεις ή παραλείψεις κυβερνητικών αξιωματούχων ή υπηρεσιών είναι σύννομες. Πάνω σε αυτόν τον μηχανισμό στηρίζονται οι εξουσίες όταν θέλουν να κρύψουν τις πομπές τους: υποκαθιστούν τη νομιμότητα με τη νομιμοφάνεια. Αν δείξουν ότι, τυπικά, τηρούνται οι προβλεπόμενες θεσμικές διαδικασίες, οι κανόνες της λογικής φροντίζουν για τα  υπόλοιπα: άψογη η συμπεριφορά τους.

Τι κάνει ένας ευσυνείδητος δημόσιος αξιωματούχος όταν διαπιστώνει ότι ένας δημόσιος θεσμός και οι ταγοί του μεριμνούν επιφανειακά για τη νομιμότητα, δηλαδή υποκαθιστούν τη νομιμότητα με τη νομιμοφάνεια; Αυτό είναι το οδυνηρό δίλημμα κάθε αξιωματούχου με αίσθηση αποστολής. Οι πλείστοι σκύβουν το κεφάλι («κρύψετε να περάσουμε»), προσδοκώντας μια ήσυχη ζωή, συναγελαζόμενοι σε δείπνα και δεξιώσεις με τους ισχυρούς. Οι καιροσκόποι σιωπούν, ευελπιστώντας σε σταδιοδρομικά οφέλη – να προαχθούν, να μετακινηθούν σε άλλες προσοδοφόρες θέσεις. Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, αντιθέτως, δεν έπαιξε το κυρίαρχο παιχνίδι. Όρθωσε το ανάστημα και ύψωσε τη φωνή – επέλεξε όχι τον συναγελασμό με την άρχουσα πολιτική-διοικητική ελίτ, αλλά τη σύγκρουση μαζί της, όταν αυτή επιβάλλεται. Ήταν, σταθερά, η αλογόμυγα της «πόλης» – διαρκώς ενοχλητική, ζητώντας τη λογοδοσία των κρατούντων.

Το κράτος δικαίου δεν είναι ένα αυτο-οδηγούμενο όχημα. Οι κανόνες του δεν αυτο-εφαρμόζονται. Η ηθική ποιότητα των αξιωματούχων του είναι αυτή που κρίνει την εφαρμογή τους. Χρειαζόταν η γενναιότητα του ανακριτή Χρήστου Σαρτζετάκη για να διωχθούν οι δολοφόνοι του Γρηγόρη Λαμπράκη στην Ελλάδα. Χρειαζόταν η τόλμη του Αντόνιο Ντι Πιέτρο και της Λάουρας Κοβέσι για να τιμωρηθούν οι διεφθαρμένοι πολιτικοί  στην Ιταλία και τη Ρουμανία, αντιστοίχως. Η ανθρώπινη κρίση δεν υποκαθίσταται. Η ανθρώπινη κρίση, όμως, δεν είναι μια στενά νοητική λειτουργία, αλλά απαιτεί, ευρύτερα, ηθική εγρήγορση, αντιληπτική οξύνοια και συναισθηματική ευφυία. Ο Αριστοτέλης θα τα συνόψιζε όλα αυτά σε μια λέξη: «χαρακτήρα».

Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης κατηγορήθηκε για «μεσσιανική» συμπεριφορά. Ήταν τόσο «μεσσιανική» όσο απαιτούσε το μέγεθος της κακοδιαχείρισης ή διαφθοράς που συναντούσε. Ήταν, συγχρόνως, τόσο συλλογική όσο απαιτούσε η υπηρεσία που διηύθυνε. Οι αποφάσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας δεν ήταν οι αποφάσεις «ενός ανδρός» (του επικεφαλής της) αλλά προϊόντα συλλογικής διαβούλευσης του οργανισμού. Ο επικεφαλής, έχοντας επίγνωση της ηγετικής λειτουργίας του, έδινε τον τόνο και έδειχνε την κατεύθυνση. Κέρδισε τον σεβασμό της κοινής γνώμης, αφού πρώτα είχε κερδίσει την εμπιστοσύνη των υφισταμένων του.

Ο ηγέτης δείχνει στους άλλους έναν τρόπο να υπάρχουν. Αν είναι υποτονικός, άχρωμος ή δειλός, υποδεικνύει εμμέσως στους υφισταμένους του πώς κι αυτοί, αντιστοίχως, να συμπεριφέρονται. Αν, αντιθέτως, εμπνέει με τον επαγγελματισμό, το όραμα, το ήθος και την τόλμη του, παρέχει έναν διαφορετικό τρόπο συμπεριφοράς. Παιδαγωγεί, ευρύτερα, και την κοινωνία: οι θεσμοί μας λειτουργούν καλά στο μέτρο που οι ηγέτες τους συνιστούν πρότυπα συμπεριφοράς. Να βλέπεις λ.χ. τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον Γενικό Εισαγγελέα, τον Γενικό Ελεγκτή ή τον Αρχηγό της Αστυνομίας και να νοιώθεις περήφανος γι αυτούς, έτσι ώστε, ακόμη κι αν διαφωνείς μαζί τους, να θεωρείς την άσκηση τους ρόλου τους, αξιομίμητη. Έτσι σχηματίζονται οι ενάρετοι κύκλοι που κάνουν τις κοινωνίες καλύτερες.

Ο ευσυνείδητος αξιωματούχος δεν εγκλωβίζεται στην τυπική περιγραφή του ρόλου του, αλλά, αντιθέτως, πλάθει τον ρόλο του όσο τον ασκεί, χάριν του κοινού καλού. Πρέπει να έχει το ηθικό ανάστημα να ξεφύγει, αν χρειαστεί, από την πεπατημένη. Αντιλαμβάνεται πότε η στενά τυπολατρική προσέγγιση ενδέχεται, παραδόξως, να υπονομεύσει το κοινό καλό, και ενεργεί αναλόγως: μιλά, διαφωνεί, ενημερώνει. Φυσικά, ακροβατεί και διακινδυνεύει. Οδηγός του είναι η στάση του Λούθηρου: «Εδώ στέκομαι, δεν μπορώ να κάνω αλλιώς».

Ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης αξίζει τον θαυμασμό μας γιατί, ασκώντας με αφοσίωση και ακεραιότητα το ρόλο του, διακινδύνευσε και, τελικά, θυσίασε τη σταδιοδρομία του. Δεν είναι εύκολο να μένεις άνεργος, στην ακμή της θητείας σου, όταν οι οικογενειακές υποχρεώσεις σου τρέχουν. Δεν είναι ευχάριστο να σε οδηγούν στην έξοδο με μειωτικούς χαρακτηρισμούς, όταν στερήθηκες πολλά, και στέρησες σε αγαπημένα σου πρόσωπα πολλά, κάνοντας το καθήκον σου.  Δεν είναι καθόλου, μα καθόλου, αυτονόητο, ότι θα επιλέξεις την οδό της προσφοράς, όταν η επικρατούσα νοοτροπία σε προτρέπει να σκέπτεσαι υπολογιστικά το συμφέρον σου.

Τιμούμε τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη όχι γιατί ήταν αλάνθαστος, αλλά γιατί ήταν ακέραιος, ακάματος, και ασυμβίβαστος. Τιμούμε τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη όχι γιατί ήταν ο μόνος άξιος δημόσιος αξιωματούχος, αλλά γιατί ενσάρκωσε ένα αξιοζήλευτο πρότυπο ηγετικής συμπεριφοράς δημόσιου αξιωματούχου. Τιμούμε τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη όχι γιατί, απλά, ήταν ένας ευσυνείδητος λειτουργός, αλλά γιατί ήταν ένας ετερόδοξος αξιωματούχος μη ηθικό ανάστημα. Τιμούμε τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη γιατί, ως «ανάρμοστος», διέσωσε τη συλλογική μας αξιοπρέπεια. Γιατί μας έδωσε τη δύναμη να ελπίζουμε ότι μια άλλη Κύπρος είναι εφικτή.

* Ο κ. Χαρίδημος Τσούκας (www.htsoukas.com) είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και Αντεπιστέλλον Μέλος της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών.

 

Ομιλία Δρ.Οδυσσέα Μιχαηλίδη στην εκδήλωση του Κινήματος Οικολόγων με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά της Διαφθοράς

Αγαπητοί φίλοι, καλησπέρα σε όλους.

Θα αρχίσω ευχαριστώντας το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών για αυτή την πολύ τιμητική για μένα απόφασή τους, να με επιλέξουν για τη δράση μου στον αγώνα κατά της διαφθοράς.  Ιδίως ευχαριστώ τον Πρόεδρο του Κινήματος, τον φίλο Γιώργο Περδίκη. Αποτελεί μια από τις ελάχιστες εξαιρέσεις των πολιτικών για τους οποίους ο αγώνας κατά της διαφθοράς αποτελεί στάση ζωής και όχι λάβαρο που ανεμίζεται μόνο εάν το μικροκομματικό συμφέρον το επιτάσσει.

Όταν ο Γιώργος Περδίκης μού εξέφρασε την πρόθεση του Κινήματος να με τιμήσει, του εξήγησα ότι πρόθεσή μου είναι να παραμείνω αποστασιοποιημένος από κόμματα, ακόμη και από τους Οικολόγους που ήταν σταθερά συμπαραστάτες μου όλα αυτά τα χρόνια. Θεωρώ ότι η προσπάθεια καταπολέμησης της διαφθοράς, ενίσχυσης του κράτους δικαίου και εκσυγχρονισμού των θεσμών, θα πρέπει να έχει ως βάση την κοινωνία των πολιτών απευθείας και όχι μέσω των κομμάτων. Κάθε επιφύλαξή μου ήρθη όταν μου εξήγησε ότι θα πρόκειται για μία υπερκομματική εκδήλωση και ιδίως όταν μου ανάφερε δύο ονόματα: Κώστας Κληρίδης και Χαρίδημος Τσούκας.

Ο Καβάφης μίλησε για αυτούς που με το δικαίωμά τους είναι πολίτες εις των ιδεών την πόλη, και δύσκολο στην πόλη εκείνην είναι, και σπάνιο να σε πολιτογραφήσουν. Είναι λοιπόν εξαιρετικά μεγάλη τιμή για μένα όταν από το στόμα δύο τέτοιων πολιτών της πόλης των ιδεών εκφέρεται λόγος τιμητικός και επαινετικός.

Ευχαριστώ αμφότερους πάρα πολύ.

Το τραγικό επίπεδο της θεσμών μας συμπυκνώνεται, και θα αρχίσω με αυτό επ’ ευκαιρία της εδώ παρουσίας του Κώστα Κληρίδη, το τραγικό επίπεδο των θεσμών μας λοιπόν, συμπυκνώνεται σε μία εκ των 15 κατηγοριών που διατύπωσε ο Γενικός Εισαγγελέας αιτούμενος την παύση μου, και που υιοθέτησε φυσικά το Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο, που όπως έγραψε ο Χαρίδημος Τσούκας «με περίμενε στη γωνία».

Η μία λοιπόν κατηγορία είχε στον τίτλο τη φράση, διαβάζω επί λέξει, «η σχέση του Γενικού Ελεγκτή με τον τέως Γενικό Εισαγγελέα».  Όπως το ακούσατε. Απολύθηκα λόγω της σχέσης μου με τον Κώστα Κληρίδη.

Συνυπήρξαμε με τον Κώστα Κληρίδη για περίπου 6 χρόνια και συνεργαστήκαμε πολύ στενά γιατί κοιτούσαμε τον ίδιο ήλιο δικαίου. Ως αποτέλεσμα, μπήκαν στη φυλακή, βουλευτές, δήμαρχοι, γενικοί διευθυντές και πολλοί άλλοι.

Με την κατάρρευση του Συνεργατισμού η στενότατη σχέση των δύο Υπηρεσιών οδήγησε στη σύσταση της Ερευνητικής Επιτροπής Αρέστη, το έργο της οποίας συνέδραμε και η Ελεγκτική Υπηρεσία. Αποτέλεσμα: Ένα πόρισμα φωτιά που δακτυλόδειχνε πολύ ισχυρά πολιτικά πρόσωπα. Να σας θυμίσω ότι στο Πόρισμα καταγράφεται ότι: «ο μεγάλος υπεύθυνος για την καταστροφική πορεία του ΣΠΤ από το 2014 και μετέπειτα ήταν ο Υπουργός Οικονομικών». Όπως γνωρίζετε, ο Γιώργος Σαββίδης, όταν ανέλαβε τα ηνία της Νομικής Υπηρεσίας, παρείχε πλήρη κάλυψη στον πρώην συνάδελφο του Υπουργό.

Απολύθηκα λοιπόν ως ανάρμοστος γιατί έκρινα ότι, άλλο Κώστας Κληρίδης, άλλο Γιώργος Σαββίδης.

Άλλο να είσαι διαμάντι ήθους και άλλο να γλεντάς στα μπουζούκια με τον Αναστασιάδη και να λες ότι είναι φίλος σου για 40 χρόνια.

Άλλο να δίνεις γνωματεύσεις με εκτόπισμα και άλλο να γνωματεύεις κατά παραγγελία ανατρέποντας γνωματεύσεις όλων των προκατόχων σου.

Δεν κατάλαβαν και ούτε θα καταλάβουν, ότι ποτέ δεν θα μπορέσουν να με υποχρεώσουν, ποτέ δεν θα μπορέσουν να υποχρεώσουν εσάς τους υγιώς σκεπτόμενους πολίτες, να τους κατατάξουμε σε αυτό που είπαμε προηγουμένως, στην ιδεών την πόλη.

Ότι ποτέ δεν θα έχουν τον έπαινο του Δήμου και των σοφιστών, τα δύσκολα και τ’ ανεκτίμητα Εύγε.

Πάντοτε θα τους εμποδίζουν οι ευτελείς συνήθειες και πάντα θα φεύγουν οδοιπόροι για τα Σούσα και θα πηγαίνουν στον μονάρχην Αρταξέρξη που ευνοϊκά θα τους βάζει στην αυλή του.

Αντί των ανεκτίμητων εύγε, εισπράττουν την αποστροφή και απαξίωση των πολιτών. Έχουν την ψευδαίσθηση ότι με την προβιά του «καλού παιδιού» και το χαμόγελο της ευγένειας θα υφαρπάξουν την εκτίμηση της κοινωνίας. Όμως πλέον οι πολίτες δεν νιώθουν μόνο απογοήτευση. Έχουν περάσει στο στάδιο του θυμού και της οργής.

Ξέρουν πλέον οι πολίτες να ξεχωρίζουν από τη μια αυτούς που ως στάση ζωής είναι δίκαιοι κι ίσιοι σ’ όλες των τες πράξεις, ποτέ από το χρέος μη κινούντες, και από την άλλη, αυτούς που ξεχνούν τα ονόματα των πρώην πελατών τους, από αυτούς που δήθεν για προστασία του Συντάγματος πασκίζουν να προστατεύσουν τους φίλους τους από το πόθεν έσχες.

Σήμερα, που είναι η παγκόσμια μέρα κατά της διαφθοράς, σας καλώ να συστρατευτούμε όλοι σε ένα ανένδοτο αγώνα για μια άλλη Κύπρο. Να γίνουμε όλοι μαζί Φωνή Δικαίου, για την Κύπρο που αξίζει στα παιδιά μας.

Όχι την Κύπρο της λαμογιάς και της αρπαχτής.

Όχι την Κύπρο στην οποία οι καταχραστές που κλείνουν το μάτι πονηρά, κυκλοφορούν ελεύθεροι με τις κρατικές λιμουζίνες.

Όχι την Κύπρο που οι μιζαδόροι μετατρέπονται σε εθνικούς εργολάβους.

Όχι την Κύπρο που συνταξιούχοι Πρόεδροι Δημοκρατίας και Βουλής τσεπώνουν παράνομα επιδόματα για να εργοδοτούν ανύπαρκτη γραμματέα.

Σήμερα, πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι η διαφθορά είναι γάγγραινα που οδηγεί στη σήψη και τον ακρωτηριασμό του σώματος της Κύπρου μας.

Θυμίζω ότι διαφθορά δεν σημαίνει μόνο να πάρω μίζες. Η διαπλοκή, το ρουσφέτι και η κατάχρηση εξουσίας αποτελούν και αυτά διαφθορά.

Η διαφθορά είναι μια ύπουλη μάστιγα και έχει ένα πολύ ευρύ φάσμα διαβρωτικών επιδράσεων στις κοινωνίες. Ζημιώνει τα δημόσια οικονομικά, στρεβλώνει τις αγορές, δημιουργεί δυσλειτουργία του κράτους, διαβρώνει την ποιότητα της ζωής και επιτρέπει την άνθηση και ανάπτυξη του οργανωμένου εγκλήματος, της τρομοκρατίας και άλλων απειλών για την ανθρώπινη ασφάλεια.

Όλοι καταλαβαίνουμε ότι η διαφθορά κυριαρχεί πρώτιστα στα ανελεύθερα και δικτατορικά καθεστώτα και οδηγεί στην καταστροφή της χώρας και την εξαθλίωση των πολιτών, οι οποίοι κάποια στιγμή αποπέμπουν τους κυβερνώντες όπως έγινε προχθές με το καθεστώς Άσσαντ στην Συρία.

Η διαφθορά όμως ανθίζει και σε πολλά δημοκρατικά πολιτεύματα. Σε αυτές τις χώρες, η διαφθορά υπονομεύει τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου.  Η διαφθορά και η δίδυμη αδελφή της η διαπλοκή, είναι λοιπόν πολύ σοβαρές παθογένειες, με μέγεθος πολύ μεγαλύτερο από την εγγραφή του παιδιού σου σε σχολείο άλλης γειτονιάς. Παράδειγμα, μάλιστα, που δεν εκστομίζεται από ένα αθώο παιδί του δημοτικού αλλά από κάποιον που ήταν βασικό στέλεχος, μέσα στην καρδιά των αποφάσεων, μιας εξόχως διεφθαρμένης διακυβέρνησης.

Πρώτιστο μας καθήκον, να γίνουμε ενεργοί πολίτες. Ο κάθε ενεργός πολίτης από μόνος του δεν θα καταφέρει να νικήσει το διαπλεκόμενο και διεφθαρμένο σύστημα. Πολλοί μαζί, μπορούμε.

Το κράτος δικαίου θα προκύψει μέσα από το δικό σας αγώνα. Το διακύβευμα είναι πρώτιστα ηθικό. Ο σκληρός κι απαραβίαστος νόμος που περιέγραψε ο Καζαντζάκης, ότι το κακό πάντα στην αρχή θριαμβεύει και πάντα στο τέλος νικάται, υπάρχει ως νόμος μόνο επειδή η κοινωνία αφυπνίζεται έστω και την υστάτη.

Το διακύβευμα είναι λοιπόν πρώτιστα ηθικό. Όμως δεν είναι μόνο ηθικό. Είναι και θέμα οικονομικής ευημερίας.

Το κράτος δικαίου, είναι αναγκαία προϋπόθεση για να προκόψει η χώρα μας.

Στοιχειώδεις γνώσεις σύγχρονων οικονομικών, υπαγορεύουν ότι το αόρατο χέρι του Adam Smith δεν φέρνει τη συλλογική ευημερία όπως o Σκωτσέζος οικονομολόγος έγραψε στο Πλούτο των Εθνών πριν τρεις αιώνες. Είναι πλέον σαφές ότι η ευημερία που θα έχει επίκεντρο τον άνθρωπο, τονίζω με επίκεντρο τον άνθρωπο γιατί αυτό το κράτος θέλουμε, η ευημερία λοιπόν που θα έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο, απαιτεί ένα αποτελεσματικό κράτος που παρεμβαίνει στην ελεύθερη αγορά για προστασία των ευάλωτων και άρση των ανισοτήτων, που διασφαλίζει παιδεία και υγεία για όλους, χωρίς στρεβλώσεις και αποκλεισμούς, που μεριμνά για μείωση της ανεργίας και διασφάλιση αξιοπρεπών συντάξεων στους ηλικιωμένους μας, που διασφαλίζει φτηνή στέγη για τα νοικοκυριά, και το κυριότερο που χαράσσει αποτελεσματική στρατηγική, που προωθεί τομείς της οικονομίας που προσφέρουν στη χώρα προοπτική, που ενισχύει την παραγωγικότητα, την υγιή επιχειρηματικότητα και ανταγωνιστικότητα, που αίρει τη γραφειοκρατία, θανάσιμο εχθρό του επιχειρείν, που προωθεί την αειφόρο ανάπτυξη με σεβασμό στο περιβάλλον που μας φιλοξενεί.

Αυτό είναι το κράτος που χρειάζεται για να προοδεύσουν οι πολίτες. Όχι το κράτος που θα προωθεί την κουλτούρα της αρπακτής και θα συνάπτει σκανδαλώδεις συμφωνίες. Σκεφτείτε τα θέματα φτηνής στέγης και ενέργειας και θα συνειδητοποιήσετε ότι τα σκάνδαλα των χρυσών διαβατηρίων και του Βασιλικού συνέβαλαν καθοριστικά στην πλήρη αποτυχία της προηγούμενης αλλά και της παρούσας Κυβέρνησης στα θέματα αυτά. Σκεφτείτε το κόστος από όλα αυτά τα έργα που καταρρέουν. Σκεφτείτε ότι, μόνο για την πρόσφατη συμφωνία του κράτους με τον ΟΠΑΠ, η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπίστωσε ότι η συμφωνία είναι ετεροβαρής εναντίον του κράτους κατά €250εκ. για τα 15 χρόνια που διαρκεί η συμφωνία. Τονίζω €250εκ. Η διαφθορά έπληξε τις τσέπες μας. Αυτό είναι σημαντικό να αντιληφθούμε όλοι.

Σκεφτείτε ότι ένας στους πέντε συνανθρώπους μας βρισκόταν το 2023 σε κίνδυνο φτώχειας, και ότι ακόμη και μετά τα κοινωνικά επιδόματα, το 14% του πληθυσμού βρίσκεται σε κίνδυνο φτώχειας.

Θα πω ξανά τους αριθμούς. Το όριο φτώχειας για ένα νοικοκυριό με δυο ενήλικες και 2 παιδιά κάτω των 14 χρονών είναι περίπου €1.800 μηνιαίως αν παίρνουν και 13ο μισθό. Το 20% των συνανθρώπων μας ζουν σε νοικοκυριά που παίρνουν λιγότερο από αυτό το ποσό. Όταν τα μισά από αυτά θα πάνε στο ενοίκιο.

Η μεσαία τάξη φτωχοποιείται και όμως η Κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη κόμπαζε ότι μας έβγαλε από την κρίση της χρεοκοπίας. Μπήκαμε σε αυστηρό πρόγραμμα της τρόικας, το ακολούθησαν και φυσικά βγήκαμε από την κρίση. Δηλαδή θα μπορούσαμε να παραμείνουμε για πάντα χρεοκοπημένοι;

Κομπάζει και η παρούσα Κυβέρνηση για τις αναβαθμίσεις. Πολύ θετικές, προφανώς. Η οικονομία σταθεροποιείται, το δημόσιο χρέος μειώνεται, οι κίνδυνοι στον χρηματοπιστωτικό τομέα έχουν μειωθεί, λογικό είναι να αναβαθμιζόμαστε. Το ερώτημα όμως τίθεται διαφορετικά. Ναι, δεν μας χρεοκόπησαν και αυτό τους το πιστώνουμε. Θα μπορούσαν όμως και καλύτερα;

Για να υπάρξει όμως ανάπτυξη με επίκεντρο τον άνθρωπο θα πρέπει η οικονομία να τεθεί σε σωστές βάσεις και να αρθούν οι δομικές αδυναμίες που εμποδίζουν τον ιδιωτικό τομέα να είναι ανταγωνιστικός, αποτελεσματικός και ανθεκτικός. Αυτό δεν θα γίνει με μαγικό τρόπο. Θα γίνει με τις κατάλληλες δράσεις που θα σχεδιαστούν και υλοποιηθούν από τον κρατικό τομέα. Έναν κρατικό τομέα που καλείται να βοηθήσει την Κύπρο μας να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών και να κατευθυνθεί προς ένα πιο ανταγωνιστικό, πράσινο και ψηφιακό μέλλον.

Για ποιο όμως ανταγωνιστικό μέλλον μιλούμε σήμερα; Της ανύπαρκτης Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού; των μονοπωλίων των τραπεζών μετά που η Κυβέρνηση Αναστασιάδη, αντί να εξορθολογίσει τον συνεργατισμό για να αποτελεί το αντίβαρο των μονοπωλίων όπως στην Γερμανία, Γαλλία, Ολλανδία και Φινλανδία, τον χρεοκόπησε και τον ξεπούλησε στην Ελληνική Τράπεζα; Του μονοπωλίου που εξελίσσεται στον τομέα της υγείας λόγω της πρωτοφανούς κακοδιαχείρισης του ΟΚΥΠΥ και του πάρτι που στήθηκε με τον ΟΑΥ; Του ολιγοπωλίου στα καύσιμα; Του μονοπωλίου του εθνικού εργολάβου;

Και για ποιο πράσινο μέλλον μιλάμε; Των περιβαλλοντικών σκανδάλων της προηγούμενης και παρούσας Κυβέρνησης, που ανέδειξε η Ελεγκτική Υπηρεσία με τελευταίο το τεράστιο σκάνδαλο στον Ακάμα, σκάνδαλο που ανήκει 100% στην παρούσα Κυβέρνηση; Για το οποίο να θυμίσω, ακόμη η Κυβέρνηση του σκοταδισμού κρύβει την διοικητική έρευνα και η Υπουργός Παναγιώτου, η Υπουργός της φίμωσης, κοροϊδεύει την Βουλή εδώ και ένα χρόνο.

Και για ποιο ψηφιακό μέλλον μιλάμε; Των σκανδάλων του e-justice, του e-wallet, ή το τελευταίο του ψηφιακού πολίτη που αντί να βγουν ανοικτές προσφορές όπως όφειλαν, πήγαν κατευθείαν στον ανάδοχο της Ελλάδας;

Αυτό το ανίκανο, σαθρό και διεφθαρμένο κράτος, στο οποίο κυριαρχεί η  ημετεροκρατία και μετριοκρατία, καταστρέφει την προοπτική πραγματικής ανάπτυξης της οικονομίας με επίκεντρο τον άνθρωπο. Απαιτείται λοιπόν ένα αποτελεσματικό κράτος. Αποτελεσματικό κράτος θα υπάρξει πρώτιστα εάν αλλάξει ο τόνος στην κορυφή. Tone at the top.

Δεν μπορεί ο Πρόεδρος της χώρας, να μας λέει ότι γυρεύει αλλά δεν βρίσκει τον τρόπο να αποποιηθεί τη σύνταξη που λαμβάνει από τα 45 του.

Δεν μπορεί ο Πρόεδρος της χώρας, όταν διαπιστώνεται ότι έχει καταχραστεί επιδόματα, αντί να τα επιστρέφει, να παραγγέλλει γνωμάτευση που ξεπλένει την οφειλή του και να καρατομεί αυτόν που υπέδειξε την παρανομία.

Δεν μπορεί ο Πρόεδρος της χώρας να είναι φανατικός πολέμιος της διαφάνειας.

Δεν μπορεί ο Πρόεδρος της χώρας να διορίζει παντού φίλους, κουμπάρους και κουμέρες.

Δεν μπορεί ο Πρόεδρος της χώρας να διορίζει τον σύγαμπρο του Διευθυντή του Γραφείου του με μισθό €130.000 ετησίως. Δεν μπορεί.

Δεν μπορεί ο Πρόεδρος της χώρας να διορίζει αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια Υπουργείου την ημέτερη Γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου που είναι στην κλίμακα Α13. Δεν μπορεί.

Δεν μπορεί ο Πρόεδρος της χώρας να κάνει ρουσφέτια σε φίλους του σε σωματεία και να διώκει όσους αντιτάσσονται στις οδηγίες του.

Δεν μπορεί ο Πρόεδρος της χώρας να εφευρίσκει ιστορίες για συνεργάτες Τράμπ και να κοροϊδεύει ένα ολόκληρο λαό με μυθοπλασίες ότι συζήτησε τους Υπουργούς που θα διορίσει ο Τραμπ πριν καν αυτός εκλεγεί.

Πόσα παραμύθια άραγε μπορεί ανερυθρίαστα να λέει ένας Πρόεδρος;

Διαβάζω από το προεκλογικό του Πρόγραμμα: «Εισάγουμε ειδικά κριτήρια για το διορισμό ανεξάρτητων αξιωματούχων, στη βάση καθορισμένων πρόσθετων προσόντων που θα εφαρμόσουμε και δημιουργούμε Γνωμοδοτικό Συμβούλιο»

Έτσι διόρισε τον διάδοχο μου; Με αυτή τη διαδικασία; Ή απλώς ήταν φίλος του από την προεκλογική περίοδο, όπως άλλωστε και όλοι οι διορισμοί του;

Η χώρα για να πάει μπροστά θέλει ισχυρό tone at the top, ασυμβίβαστο σε θέματα αρχών και με ήθος που θα διοικεί δια του παραδείγματος και που θα μπορέσει να οδηγήσει το κράτος στην επαγγελματική αριστεία.

Δυστυχώς σήμερα  η κοινωνία μας δεικνύει ανοχή, να μην πω και έφεση, προς την διαφθορά. Πως θα αλλάξει αυτό;

Πρώτιστα, με το παράδειγμα στην κορυφή. Καθοριστικό ρόλο όμως διαδραματίζουν επίσης οι διωκτικές αρχές και η αποτυχία τους να διασφαλίσουν τη λογοδοσία. Συνεργατισμός, χρυσά διαβατήρια, επίτροπος εθελοντισμού. Στο απόσπασμα η λογοδοσία. Την ίδια ώρα που η έννοια της σύγκρουσης συμφέροντος έχει τύχει πραγματικής κακοποίησης από τους επικεφαλής της Νομικής Υπηρεσίας.

Είναι γνωστό ότι η ατιμωρησία είναι το τέλειο λίπασμα για τη διαφθορά. Το σύστημα θα έπρεπε να αποβάλλει τους μη ακέραιους. Στην Κύπρο τους προάγει και τους επιβραβεύει.

Εξίσου καθοριστική και η διαφάνεια. Η παρούσα Κυβέρνηση έχει αλλεργία με την διαφάνεια.

Σε όλα πάσχουμε. Το κράτος μας πάσχει και οι θεσμοί χρήζουν ριζικής αναδόμησης και αναδιαμόρφωσης. Οι υπερεξουσίες του Προέδρου της Δημοκρατίας, οι υπερεξουσίες του Γενικού Εισαγγελέα, η έλλειψη θεσμικών αντιβάρων σε διορισμούς ανεξάρτητων αξιωματούχων, η ανυπαρξία πλαισίου λογοδοσίας του Προέδρου, των Υπουργών και των αξιωματούχων, η ανυπαρξία συνταγματικά κατοχυρωμένου και ισχυρού κοινοβουλευτικού ελέγχου, η βραδυδικία των δικαστηρίων, η αναξιοκρατία στα δικαστήρια, δείτε τα προσόντα των περισσοτέρων εξ αυτών που με απέλυσαν και θα αντιληφθείτε τι εννοώ.

Όλα αυτά θα πρέπει να αλλάξουν ριζικά, και ο μόνος που μπορεί να τα αλλάξει είστε εσείς.

Φωνή λαού, οργή Θεού.

Οι ανάρμοστοι ως υπερασπιστές της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αυτό εξήγησε ο Χαρίδημος Τσούκας με τη μοναδικής γλαφυρότητας παρουσίαση του.

Οι ανάρμοστοι ως η φωνή δικαίου, θα προσθέσω εγώ. Φωνή Δικαίου. Αυτό θα είναι πλέον η φωνή σας μέχρι να βγάλουμε τη χώρα μας από αυτό το βούρκο.

Για να γυρίσει ο ήλιος και να διώξει το σκοτάδι της διαφθοράς, θέλει δουλειά πολλή. Έχετε τη δύναμη να το πράξετε.

Θα κλείσω με τον αγαπημένο μου Καζαντζάκη.

«Σα δεν φτάσει ο άνθρωπος στην άκρη του γκρεμού, δεν βγάζει στην πλάτη του φτερούγες να πετάξει»

Τώρα είμαστε στην άκρη του γκρεμού. Ας βγάλουμε φτερούγες να πετάξουμε ψηλά, μακριά από την μπόχα που αναδύεται από την βρώμικη Κύπρο που αυτοί κατέστρεψαν. Σε αυτό τον αγώνα, θα είμαστε όλοι μαζί.

Σας ευχαριστώ και πάλι πάρα πολύ.

 

Δείτε ολόκληρη την εκδήλωση: