Ως Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών χαιρετίζουμε το Ευρωπαϊκό Ταξίδι του Ευρωπαϊκού Ελάχιστου Εισοδήματος , το οποίο κατέγραψε τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές κριτικές στο Κυπριακό μοντέλο ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος.

Απαριθμώντας ενδεικτικά μερικές από τις θετικές κριτικές διαφαίνεται το ΕΕΕ προσφέρει στήριξη σε ομάδες του πληθυσμού οι οποίες δεν στηρίζονταν από το Δημόσιο Βοήθημα, σε χρονική περίοδο κατά την οποία είχαν απόλυτη ανάγκη. Καταγράφεται ακόμα η διεύρυνση των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού που μπορούν να θεωρηθούν δικαιούχοι, την ώρα που η πολιτεία ενεργοποιείται για επανένταξη τους στην αγορά εργασίας. Θετικά κρίνεται επίσης η εισοδηματική στήριξη σε πλαίσιο που επιτρέπει την διαβίωση με αξιοπρέπεια, η παροχή συμπληρωματικής στήριξης στους φτωχούς αλλά και τα αυστηρά κριτήρια επιλεξιμότητας και περισσότερης αντικειμενικής προσέγγισης των αιτητών, έτσι ώστε να μην παρατηρείται εκμετάλλευση του συστήματος.

Την ίδια ώρα που τα ως άνω προσφέρουν μια ικανοποίηση, η καταγραφή των αρνητικών κριτικών που αρχίζει με την καθυστέρηση στην εξέταση των αιτήσεων, αλλάζει το σκηνικό. Το κόστος ζωής στην Κύπρο, σύμφωνα με τα συμπεράσματα, είναι ιδιαίτερα ψηλό και τα ποσά που παρέχονται δεν είναι αρκετά/ικανοποιητικά για να παρέχουν την δυνατότητα στους λήπτες να ξεφύγουν από την σχετική φτώχεια. Αναφορές γίνονται και στην έλλειψη υποδομών από πλευράς του κράτους, η έλλειψη επικοινωνίας των αιτητών με τις αρμόδιες υπηρεσίες, η υποστελέχωση των αρμόδιων υπηρεσιών, η ασυνεννοησία μεταξύ διάφορων υπηρεσιών του κράτους, οι χαμηλοί μισθοί, η απουσία του ΓΕΣΥ και πολλά άλλα.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στα ποσά που παρέχονται ως ΕΕΕ και όπως αναφέρεται στα συμπεράσματα δεν επιτρέπουν την διατήρηση των κοινωνικών σχέσεων, αλλά ούτε και την δυνατότητα αναψυχής των ληπτών ΕΕΕ, με ορατό το ενδεχόμενο κοινωνικού αποκλεισμού. Μια τελευταία προσθήκη που γίνεται στα συμπεράσματα αφορά όλο και εντονότερα η ανάγκη λειτουργίας ολοήμερων σχολείων στα οποία τα παιδιά όλων των ηλικιών θα μπορούν να βρίσκονται σε προστατευόμενο.

Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών καταγράφει κατά καιρούς τα πιο πάνω συμπεράσματα που είναι μέρος της καθημερινότητας των δυσπραγούντων συμπολιτών μας. Καλούμε το κράτος, με αφορμή και την καταγραφή τους η οποία επισυνάπτεται, να λάβει εκείνα τα μέτρα ώστε να επέλθει η εξομάλυνση στα όσα αρνητικά καταγράφηκαν από το Ευρωπαϊκό Ταξίδι Ελάχιστου Εισοδήματος στην Κύπρο.

Tα συμπεράσματα και η σύνοψη του Ευρωπαϊκού Ταξιδιού Ελάχιστου Εισοδήματος:

Ευρωπαϊκό Ταξίδι Ελαχίστου Εισοδήματος-Κύπρος
29, 30, 31 Μαΐου 2018

2 Λεωφορεία, 32 Χώρες, 120 προγράμματα και πάνω από 1000 εθελοντές συμμετέχουν στο Ευρωπαϊκό Ταξίδι Ελαχίστου Εισοδήματος, το οποίο στην Κύπρο πραγματοποιήθηκε από τις 29 Μαΐου μέχρι και τις 31 Μαΐου.

Το Λεωφορείο επισκέφθηκε τρεις πόλεις της Κύπρου και πιο συγκεκριμένα την Λεμεσό, την Λευκωσία και την Πάφο, σε μια προσπάθεια οικοδόμησης ευαισθητοποίησης για την αξία των συστημάτων ελαχίστου εισοδήματος στα πλαίσια της γενικότερης προσπάθεια μείωσης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Στο συμβολικό αυτό ταξίδι συμμετείχαν εκπρόσωποι από την κοινωνία των πολιτών, η ακαδημαϊκή κοινότητα, οι υπηρεσίες που διαχειρίζονται τα επιδόματα πρόνοιας, η τοπική αυτοδιοίκηση, οι κοινωνικοί εταίροι καθώς επίσης και τα ίδια τα άτομα που βιώνουν την φτώχεια και είτε είναι αιτητές, είτε δικαιούχοι ΕΕΕ.

Οι εμπειρίες και τα βιώματα των ληπτών και αιτητών ΕΕΕ καταδεικνύουν την χρησιμότητα των συστημάτων ελαχίστου εισοδήματος, ειδικά σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, κατά τις οποίες οι ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού αντιμετωπίζουν περισσότερα προβλήματα και έχουν περισσότερες ανάγκες.

Στο ταξίδι αυτό έχουν καταγραφεί τόσο οι θετικές όσο και οι αρνητικές κριτικές στο Κυπριακό μοντέλο ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος, το οποίο είναι σχετικά καινούργιο, εισήχθηκε κατά την οικονομική κρίση με όλα τα συνεπακόλουθα αυτής της συγκυρίας και οι οποίες καταγράφονται συνοπτικά πιο κάτω:

Θετικές:

  • Στήριξη σε ομάδες του πληθυσμού οι οποίες δεν στηρίζονταν από το Δημόσιο Βοήθημα, σε χρονική περίοδο κατά την οποία είχαν απόλυτη ανάγκη.
  • Διευρύνεται ο αριθμός των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού που μπορούν να θεωρηθούν δικαιούχοι.
  • Ενεργοποίηση της πολιτείας για επανένταξη στην αγορά εργασίας.
  • Εισοδηματική στήριξη σε πλαίσια που επιτρέπουν την διαβίωση με αξιοπρέπεια και μειώνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την ακραία φτώχεια.
  • Εκπαίδευση, κατάρτιση δικαιούχων για βελτίωση των δεξιοτήτων τους.
  • Αυστηρά κριτήρια επιλεξιμότητας και περισσότερο αντικειμενική προσέγγιση αιτητών, έτσι ώστε να μην παρατηρείται εκμετάλλευση του συστήματος.
  • Παροχή συμπληρωματικής στήριξης στους φτωχούς εργαζόμενους.

Αρνητικές:

  • Καθυστέρηση στην εξέταση των αιτήσεων.
  • Το κόστος ζωής στην Κύπρο είναι ιδιαίτερα ψηλό και τα ποσά που παρέχονται δεν είναι αρκετά/ικανοποιητικά για να παρέχουν την δυνατότητα στους λήπτες να ξεφύγουν από την σχετική φτώχεια.
  • Σοβαρή έλλειψη στις υποδομές του κράτους, με επακόλουθο την μείωση της ικανότητας της πολιτείας να παρέχει ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας σε είδος.
  • Παρουσιάζεται σοβαρό πρόβλημα επικοινωνίας των δικαιούχων και αιτητών ΕΕΕ με τις αρμόδιες υπηρεσίες.
  • Υποστελέχωση όλων των αρμοδίων υπηρεσιών που διαχειρίζονται το ΕΕΕ.
  • Ασυνεννοησία μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών.
  • Οι προτεινόμενοι μισθοί στην αγορά εργασίας είναι ιδιαίτερα χαμηλοί και αποτελούν αντικίνητρο επανένταξης των δικαιούχων, λόγω και της απουσίας εθνικού κατώτατου μισθού για τις διάφορες ομάδες εργαζομένων.
  • Oι χαμηλοί μισθοί συμβάλουν και στην αύξηση της αδήλωτης εργασίας.
  • Η προσβασιμότητα των αιτητών και δικαιούχων παρά το γεγονός ότι έχει παρουσιάσει βελτίωση συνεχίζει να παρουσιάζει σημαντικά ελλείμματα.
  • Απουσία Γενικού Σχεδίου Υγείας, γεγονός που θέτει τους λήπτες σε ιδιαίτερα μειονεκτική θέση, ειδικά όταν αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας και θα πρέπει να λαμβάνουν θέση στις λίστες αναμονής.
  • Το κόστος διακίνησης είναι ιδιαίτερα ψηλό, καθώς δεν υπάρχουν οι απαραίτητες συγκοινωνίες με αποτέλεσμα οι δικαιούχοι ΕΕΕ να επωμίζονται το κόστος της αύξησης στην βενζίνη και το πετρέλαιο και συνεπώς το διαθέσιμο εισόδημα τους να μειώνεται ακόμη περισσότερο.
  • Τα ποσά που παρέχονται δεν επιτρέπουν την διατήρηση των κοινωνικών σχέσεων, αλλά ούτε και την δυνατότητα αναψυχής των ληπτών ΕΕΕ, με ορατό το ενδεχόμενο κοινωνικού αποκλεισμού.
  • Ειδικότερα, και από την επίσκεψη μας σε χώρους απασχόλησης και προστασίας παιδιών τις απογευματινές ώρες, μετά το τέλος του σχολείου, καταγράφεται όλο και εντονότερα η ανάγκη λειτουργίας ολοήμερων σχολείων στα οποία τα παιδιά όλων των ηλικιών θα μπορούν να βρίσκονται σε προστατευόμενο χώρο και εκεί να τους παρέχονται σειρά δραστηριοτήτων και μαθημάτων. Αν αυτό δεν μπορεί να υλοποιηθεί, τότε τα κέντρα απασχόλησης και προστασίας παιδιών πρέπει να γίνουν σε όλα τα σχολεία και τους δήμους και οι υπηρεσίες τους να παρέχονται χωρίς κριτήρια σε όλους τους μαθητές ανεξαρτήτως ηλικίας. Με αυτό το μέτρο και τη δράση ελευθερώνονται τα χέρια των γονιών και ιδιαίτερα των μητέρων και μπορούν έτσι να επιστρέψουν στην αγορά εργασίας.

Συνοψίζοντας, το ταξίδι του ελαχίστου εισοδήματος τεκμηριώνει την αναγκαιότητα της κοινωνικής πρόνοιας για την κατανομή της κοινωνικής δικαιοσύνης, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και το τεκμήριο της απόδειξης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας σε όλες τις εκφάνσεις του ανθρώπινου βίου. Όλες οι ανθρώπινες ανάγκες είναι μετρήσιμες και συνθέτουν το μοτίβο της καθημερινότητας για το κάθε νοικοκυριό. Στέγαση, υλικά αγαθά, διατροφή, εργασία, κοινωνική ένταξη, αναψυχή, υγεία, διακίνηση κλπ. λαμβάνουν την μορφή του ελαχίστου που θα επιτρέψει ωστόσο την διαβίωση μέσα σε πλαίσια αξιοπρέπειας.

Σε αυτό το ταξίδι συμμετείχαν όλοι οι φορείς που εμπλέκονται και μπορούν να έχουν άποψη, αλλά ταυτόχρονα και ίσως πιο σημαντικά συμμετείχαν και οι ενδιαφερόμενοι, εκφράζοντας αφενός τις ανησυχίες τους οι οποίες προέρχονται μέσα από τα βιώματα τους και αφετέρου την ικανοποίηση τους, καθώς το σύστημα τους παρείχε διέξοδο σε μια δύσκολη περίοδο της ζωής τους.