Συμπληρώνονται πενήντα τρία χρόνια από τον Αύγουστο του 1964, οπότε και ξεκίνησε ο βομβαρδισμός της Τηλλυρίας από την τουρκική αεροπορία. Για τρεις συνεχόμενες ημέρες οι Τούρκοι βομβάρδιζαν την περιοχή. Από τις 7 μέχρι και τις 9 Αυγούστου, η Τηλλυρία ήταν σε εμπόλεμη ζώνη με τις βόμβες ναπάλμ να πέφτουν βροχή.
Η Τουρκία είχε ως στόχο να ωθήσει σε ένοπλη σύρραξη τους Τουρκοκύπριους με τους Ελληνοκύπριους. Η αρχή έγινε με τα γεγονότα του 1963, όπου οι Τουρκοκύπριοι κάτω από τις οδηγίες της Τουρκίας αποσύρθηκαν από τις δομές του νεοσύστατου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας, με αφορμή τη πρόταση του Μακαρίου για αλλαγή 13 σημείων του δοτού Συντάγματος της Ζυρίχης.
Τότε δημιουργήθηκε ο ισχυρός τουρκικός θύλακας στα χωριά Κόκκινα – Μανσούρα, που συνεχώς επεκτεινόταν προς τη Λεύκα με την ενίσχυση από Τούρκους στρατιωτικούς, πιέζοντας τους ελληνοκυπριακούς πληθυσμούς της περιοχής. Ήταν ο μοναδικός τουρκικός θύλακας που είχε ελεύθερη επικοινωνία δια θαλάσσης με την Τουρκία κάτι που επέτρεπε την μεταφορά στρατιωτικού υλικού και προσωπικού. Ήταν και το πρώτο σημάδι για την εισβολή του 1974.
Η Εθνική Φρουρά και μαζί της πολλοί εθελοντές, προσπάθησαν να εξουδετερώσουν τον ισχυρό θύλακα Μανσούρας-Κοκκίνων. Παρά τις προσπάθειες, όμως η Τουρκία επενέβη στρατιωτικά, μέσω της πολεμικής της αεροπορίας και βομβάρδισε ολόκληρη την περιοχή, από τον Ξερό μέχρι τον Παχύαμμο.
Περισσότεροι από 50 Ελληνοκύπριοι, ανάμεσα στους οποίους περιλαμβάνονταν και αρκετοί άμαχοι, βρήκαν τραγικό θάνατο, ενώ εκατοντάδες ήταν οι τραυματίες. Στις 10 Αυγούστου το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ διέταξε κατάπαυση του πυρός.
Το 1974 οι Τούρκοι ξαναχτύπησαν την Τηλλυρία. Κατέλαβαν τα χωριά Λουτρός και Γαλήνη, ενώ από το χωριό Βαρίσεια που βρίσκεται στη νεκρή ζώνη εκδιώχθηκαν οι κάτοικοι. Προσπάθησαν επανειλημμένα να καταλάβουν και τα υπόλοιπα ελληνοκυπριακά χωριά και να ενωθούν με τα Κόκκινα αλλά απέτυχαν, λόγω της αντίστασης που αντιμετώπισαν στον Κάτω Πύργο. Οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι των Κόκκινων μεταφέρθηκαν στην Καρπασία, και το χωριό έχει μετατραπεί σε στρατόπεδο όπου δεν έχουν πρόσβαση ούτε Ελληνοκύπριοι, ούτε Τουρκοκύπριοι.
Στις 8 Αυγούστου κάθε χρόνου, οι Τουρκοκύπριοι εθνικιστές, οι Τούρκοι έποικοι και λιγοστοί κάτοικοι του χωριού μεταφέρονται με τη συνοδεία της Ειρηνευτικής Δύναμης στα Κόκκινα για να τιμηθεί η πρώτη αιματηρή επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο και ο αγώνας της τρομοκρατικής οργάνωσης των Τουρκοκυπρίων εθνικιστών ΤΜΤ για διχοτόμηση. Το εθνικιστικό αυτό προσκύνημα -κακώς η κυπριακή κυβέρνηση για χρόνια το επιτρέπει και το διευκολύνει – με αντάλλαγμα τάχα το προσκύνημα στον Αγ. Μαμά.
Το 2010, ο Δημήτρης Χριστόφιας συμφώνησε με τον Έρογλου το άνοιγμα του οδοφράγματος Λιμνίτη, με αντάλλαγμα τον ελεύθερο ανεφοδιασμό των κατοχικών στρατευμάτων στα Κόκκινα μέσω οδικής σύνδεσης δια μέσου των ελεύθερων περιοχών, την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στον θύλακα και την σιωπηλή απαγκίστρωση των δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς. Επρόκειτο για μια συμφωνία φιάσκο διότι, αντί να οδηγεί στη διάλυση του θύλακα των Κόκκινων, ουσιαστικά έχει νομιμοποιήσει και μονιμοποιήσει την παρουσία του.
Ως αποτέλεσμα, πρόσφατα ο ίδιος ο νεοσουλτάνος Ερτογάν, ζήτησε ως αντάλλαγμα για την επιστροφή των Βαρωσίων να υλοποιηθεί ο σχεδιασμός του 1964 και να ενωθούν τα Κόκκινα με την Λεύκα, διότι είναι παραδοσιακές “τουρκικές πατρίδες”.
Μάταια οι κάτοικοι και οι αρχές της περιοχής Τηλλυρίας και του διαμερίσματος Πόλης Χρυσοχούς συνεχίζουν να διεκδικούν το άνοιγμα του οδοφράγματος των Κοκκίνων.
Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών ξεσκεπάζει τους τουρκικούς σχεδιασμούς για τα Κόκκινα Τηλλυρίας, έτσι ώστε και οι πιο αφελείς να συνειδητοποιήσουν ότι οι Τούρκοι δεν έχουν καμία πρόθεση να επιτρέψουν στην Κυπριακή Δημοκρατία να συνεχίσει την πορεία της ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος. Αυτό φάνηκε και στις πρόσφατες συνομιλίες του Κραν Μοντάνα, όπου πλέον αποδείχτηκε ξεκάθαρα πως κατά την Τουρκία, «λύση» του Κυπριακού θα υπάρξει μόνο αν ολόκληρη η χώρα καταστεί τουρκικό προτεκτοράτο.
Τα γεγονότα της τραγικής Τηλλυρίας του 1964 πρέπει να υπενθυμίζουν σε κάποιους το με ποιο τρόπο μπορούν οι Τούρκοι και στον 21ον αιώνα να κάνουν χρήση των επεμβατικών τους δικαιωμάτων και της στρατιωτικής τους δύναμης στην Κύπρο.
