Ο περί Προϋπολογισμού του 2020 Νόμος του 2019.
(Αρ. Φακ. 23.01.060.200-2019)
Ομιλία Βουλευτή Γιώργου Περδίκη στην Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων
Δευτέρα, 9 Δεκεμβρίου 2019
Κύριε Πρόεδρε, κυρίες και κύριοι βουλευτές,
Επιτρέψτε μου να καταθέσω μια ομιλία που έχει περισσότερο βιωματικό παρά πολιτικό χαρακτήρα. Βέβαια κατά τον Αριστοτέλη «ο άνθρωπος είναι φύσει πολιτικόν ζώον», άρα κατά αντιστοιχία κάθε τι το ανθρώπινο είναι και πολιτικό. Οφείλω πάντως να προειδοποιήσω ότι αυτή η εν πολλοίς βιωματική μου κατάθεση μπορεί να ενοχλήσει κάποιους.
Στο ποίημα του «Απολογισμός» ο Βάσος Λυσσαρίδης λέει «Πολύ την καθυστέρησα την καταμέτρηση, μου φαίνεται πως τώρα ξέχασα και να μετρώ».
Πριν να ξεχαστώ στο μέτρημα των χρόνων και των κόπων και πριν μιλήσω για τον προϋπολογισμό, θα επιχειρήσω λοιπόν έναν σχετικό με το θέμα μας, απολογισμό βιωματικού – όπως είπα – χαρακτήρα.
Ανεβαίνω σε αυτό το βήμα – κύριε πρόεδρε – για δέκατη ένατη φορά. Κατ’ ακρίβεια κανένας από όσους θα μιλήσουν στη συνέχεια έχει τόση συσσωρευμένη εμπειρία. Να φανταστείτε ανέβηκα για πρώτη φορά σε αυτό το βήμα για να παρουσιάσω τις θέσεις των Οικολόγων για τον προϋπολογισμό της Κυβέρνησης Κληρίδη, το 2001. Ήταν η εποχή που έσπασε η φούσκα του χρηματιστηρίου, χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις έκλεισαν, περιουσίες άλλαξαν χέρια, κάποιοι χρεοκόπησαν, κάποιοι πλούτισαν.
Τότε υποσχεθήκαμε στον λαό δικαιοσύνη, Νέμεση και τιμωρία των ενόχων. Θυμάστε τον τότε Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Ελέγχου τον κ. Πουργουρίδη όταν έλεγε ότι θα παραιτηθεί εάν δεν βάλει φυλακή τους ενόχους του μεγάλου σκανδάλου του Χρηματιστηρίου. Ήμουν εκεί, μέλος της επιτροπής, στις εκατοντάδες ώρες εργασίας της επιτροπής. Συνεδριάζαμε σε κάτι θλιβερές λυόμενες κάμαρες (αίθουσες δεν θα τις έλεγα) κάπου στη βορειοανατολική γωνία του οικοπέδου, όπου κτίστηκε λίγα χρόνια μετά η νέα πτέρυγα της Βουλής. Τότε ακόμα οι βουλευτές κάπνιζαν αρειμανίως μέσα στη συνεδρίαση, τα τασάκια γέμιζαν αποτσίγαρα και η ατμόσφαιρα ήταν αποπνιχτική. Ήταν ένα βασανιστήριο για όσους από εμάς γινόμασταν αναγκαστικά παθητικοί καπνιστές. Όμως αντέξαμε γιατί είμασταν αποφασισμένοι να κάνουμε τη δουλειά που πρέπει να γίνεται σε κάθε κοινοβούλιο, δηλαδή να αναδεικνύεται η αλήθεια και να οδηγούνται οι ένοχοι στη δικαιοσύνη.
Ετοιμάσαμε ένα ογκωδέστατό πόρισμα.
Ποιος τιμωρήθηκε, ποιος παραιτήθηκε, ποιος πιστεύει ότι αποδώσαμε δικαιοσύνη;
Ακόμα ψηφίζουμε προϋπολογισμούς για το Χρηματιστήριο – κακόφημο ίδρυμα το λέγαμε τότε – και η Κυβέρνηση – δια της πρόσφατης ομιλίας του Υπουργού στη Βουλή – μας κοροϊδεύει ότι θα προχωρήσει στην ιδιωτικοποίηση του.
Ύστερα μπήκαμε στην κούρσα της ενταξιακής προετοιμασίας. Η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων λειτουργούσε εντατικά, περίπου ως υπερεξουσία μέσα στη Βουλή. Ψηφίζαμε τις Ευρωπαϊκές οδηγίες σωρηδόν και με το κιλό, πολλές φορές χωρίς τη δέουσα προσοχή, με στόχο όμως, όπως αποδείχθηκε εκ των υστέρων, να ενισχύσουμε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας και συγκεκριμένους ημέτερους κύκλους, γενικώς.
Χωρίς σκέψη και χωρίς πρόνοια, αποδεχθήκαμε αβίαστα και χωρίς επιφύλαξη τις ευρωπαϊκές ρήτρες για τη γεωργία, τον ανταγωνισμό, τη βιομηχανία κ.ο.κ. που οδήγησαν με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή ουσιωδών τομέων της οικονομίας μας. Ήμουν εδώ, μόνος σαν την καλαμιά στον κάμπο, μέσα στην έρημο της Βουλής, ναυαγός σε μια θάλασσα Ευρωπαϊκής φρενίτιδας που είχε καταλάβει τους πάντες.
Ήμουν εδώ επίσης και έζησα με πόσο ενθουσιασμό μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και αργότερα στην Ευρωζώνη και στο Ευρώ!
Ύστερα ήρθαν και τα χρόνια της επίπλαστης ευδαιμονίας. «Λεφτά να ‘ναι κι ότι να ‘ναι» έλεγε συχνά ένας δικηγόρος πολιτευτής. Ήταν η εποχή με τους πλεονασματικούς προϋπολογισμούς – όχι λόγω περικοπών και της χρηστής διαχείρισης- αλλά λόγω των υπέρογκων εισροών, της φούσκας των ακινήτων, των ρωσικών και άλλων κεφαλαίων και των ύποπτων συναλλαγών.
Έζησα τα χρόνια που ξοδεύαμε αλόγιστα και χωρίς στόχευση.
Κι όπως ήταν φυσικό, ο ανήφορος έφερε κατήφορο. Ήρθε και στην Κύπρο η οικονομική κρίση που τάχα θα μας προσπερνούσε, γιατί «έχουμε τους πιο άξιους τραπεζίτες».
Προηγήθηκε όμως δυστυχώς η φονική έκρηξη στο Μαρί. Πάλι υποσχεθήκαμε στο λαό τιμωρία. Υποσχεθήκαμε δομικές αλλαγές σύμφωνα με το πόρισμα Πολυβίου που να καταργούν αυτό το κράτος της διαφθοράς και της διαπλοκής.
Δεν έγινε τίποτα.
Ήρθε μετά η κατάρρευση του τραπεζικού συστήματος, η οποία – λόγω Ευρωζώνης – συμπαρέσυρε και την ευρύτερη οικονομία της Κύπρου. Ήρθε και η Τρόικα και έφερε το μνημόνιο. Απομοίωση των καταθέσεων, ανεργία, μείωση απολαβών και μισθών, μη εξυπηρετούμενα δάνεια, εκποιήσεις κοκ. Από το 2011 διαρκεί αυτή η κρίση αλλά δεν είδαμε να γίνεται και ευκαιρία για αλλαγή και διάφορα άλλα κινέζικα που λέγαμε τότε.
Για να είμαστε ειλικρινής, η κρίση έφερε πολλή δυστυχία, πολύ πόνο αλλά πολύ λίγη αλλαγή. Το χειρότερο για μένα: Έφερε το τέλος της ψευδαίσθησης, ότι αυτός ο τόπος θα τολμήσει να δοκιμάσει το φρούτο που λέγεται «ριζοσπαστικές αλλαγές». Αποδείχθηκε ότι προτιμά το γλυκό που λέγεται «μεταρρύθμιση» ή αλλιώς «στύλλο, στύλλο άνεση».
Συνεδριάζαμε ώρες ατέλειωτες – εμείς εδώ στη Βουλή των Αντιπροσώπων – και τι κάναμε; Συγγράφαμε πορίσματα για τις ευθύνες της καταστροφής και για να τιμωρηθούν οι ένοχοι της τραγωδίας.
Μπήκαν κι αυτά στο strong room της Βουλής.
Ζητήσαμε – και ακόμα ζητάμε – τη λίστα των ληστών. Ανοίξαμε τους φακέλους των Panama papers, της λίστας Λαγκάρντ και της Κεντρικής Τράπεζας.
Τιμωρήθηκε κανείς; Πόσοι πήγαν φυλακή; Επιστράφηκαν τα κλεμμένα; Τίποτα.
Αντίθετα ξοδευτήκαν εκατοντάδες ώρες για να μελετηθούν και να ψηφιστούν τα νομοσχέδια που έσωσαν τις τράπεζες, έκλεισαν όμως τον Συνεργατισμό, στήριξαν τις μεγάλες επιχειρήσεις με φοροαπαλλαγές και κίνητρα, αλλά δεν έσωσαν από την καταστροφή τις μικρές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Κυρίες και κύριοι,
Νοιώθω απέραντη λύπη για όλα αυτά που συνέβησαν όλα αυτά τα χρόνια και βαριά την ευθύνη. Γι’ αυτό και χρησιμοποιώ πρώτο πληθυντικό πρόσωπο. Όχι από ευγένεια και πολιτικό καθωσπρεπισμό, αλλά γιατί αισθάνομαι προσωπική ευθύνη. Όχι γιατί δεν προσπάθησα, αλλά γιατί δεν τα κατάφερα να εμποδίσω το κακό. Γι’ αυτό νοιώθω ευθύνη, λύπη και απέραντο θυμό.
Ναι κύριε Πρόεδρε, μπορεί να μην ανεβαίνω με τον ίδιο ενθουσιασμό και χωρίς άγχος πλέον, μετά από 19 χρόνια σε αυτό το βήμα, αλλά πιστέψτε με έχω πολλά να πω εκφράζοντας τις θέσεις του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών.
Γιατί σε αυτά τα 19 χρόνια μπορεί να περάσαμε πολλές κρίσεις και καταστροφές αλλά λυπάμαι να παρατηρήσω ότι δεν καταφέραμε να γλυτώσουμε « αυτή η φλούδα, απ’ το τσακάλι και την αρκούδα» όπως λέει και ο μέγας Νίκος Γκάτσος.
Κάποτε όντως ανέβαινα αυτά τα σκαλιά με βιασύνη και άγχος. Ήθελα να πω πολλά μέσα στα λίγα λεπτά που είχα στη διάθεση μου. Ήθελα να καταθέσω με σαφήνεια και επάρκεια το σύνολο της κριτικής και των προτάσεων του Κινήματος που έχω την τιμή να εκπροσωπώ στο κοινοβούλιο, των θέσεων μας για την οικονομία και την ανάπτυξη.
Πέρασαν τα χρόνια. Από το 2001, την εποχή που έσκασε η φούσκα του χρηματιστηρίου και της ιστορικής φράσης του κ. Πουργουρίδη μέχρι το success story, του παραιτηθέντος (με χρονοδιακόπτη όμως) λόγω Συνεργατισμού κ. Χάρη Γεωργιάδη, έζησα πολλά και μίλησα για πολλά από αυτό το βήμα.
Μίλησα, φώναξα, πολλές φορές υπερβολικά δυνατά, ίσως και με απρεπή τρόπο για τα μέτρα και τα ήθη της κατεστημένης αντίληψης και του πολιτικού «σαβουάρ βιβρ». «Δεν ξέρω αν έσπειρα πικρίες, δεν με δέρνουν, τα ανέγγιχτα με τυραννούν», γράφει ο Βάσος Λυσσαρίδης στον «Απολογισμό».
Ξέρω ότι οι αλήθειες που προβάλλουμε ως Οικολόγοι για πολλούς από εσάς σε αυτό το μέγαρο, και για πολλούς που κατοικοεδρεύουν σε άλλα μέγαρα, δεν αρέσουν. Είναι η άβολη αλήθεια. Γι’ αυτό και επιδιώχθηκε να μας κατεβάσετε από αυτό το βήμα. Να μας φιμώσετε. Να μας διαγράψετε από την ιστορία. «Αλλά είμαστε ακόμα ζωντανοί, σαν ροκ συγκρότημα» και «σε όποιον αρέσουμε» κατά την Λίνα Νικολακοπούλου.
Κλείνω αυτό το μέρος της βιωματικής κατάθεσης με στίχους από το ποίημα του Βάσου Λυσσαρίδη «Απολογισμός»: «Κάλιο παιδί μου να πορεύεσαι με πίκρα, την πίκρα ενός οράματος που ξέφυγε, παρά τη γλύκα μιας ανώφελης φυγής».
Κυρίες και κύριοι,
Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών αποφάσισε να μην δώσει ψήφο εμπιστοσύνης στον κρατικό προϋπολογισμό για το 2020 ως μια έκφραση διαφωνίας προς την εν γένει οικονομική πολιτική της Κυβέρνησης.
Άλλωστε ο κρατικός προϋπολογισμός αποτελεί αντανάκλαση της κυβερνητικής αντίληψης για την οικονομία.
Κατά τη δική μας άποψη η κυβερνητική οικονομική πολιτική δεν ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες της κοινωνίας και των πολιτών που εκπροσωπούμε.
Δεν ενσωματώνονται στον προϋπολογισμό πρόνοιες που να αφορούν την προσαρμογή στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Δεν προωθείται η κυκλική οικονομία και δεν λαμβάνονται υπόψη στο σχεδιασμό του κρατικού προϋπολογισμού οι δεκαεπτά στόχοι για τη βιώσιμη ανάπτυξη του ΟΗΕ.
Για εμάς, ο άνθρωπος και η φύση, πρέπει να είναι οι κύριες αξίες που εξυπηρετεί η ανάπτυξη και η οικονομία, και όχι τα κέρδη των επιχειρήσεων των μεγάλων ελεγκτικών οίκων, των μεγαλοδικηγόρων και των developers. Εκφράζουμε αυτούς που δεν θέλησαν να μπουν στο κύκλωμα με τις μίζες, τις βίζες και τους ουρανοξύστες, όσοι δεν είναι στη λίστα Λαγκάρντ, στα Panama papers και στις λίστες των ληστών. Και βεβαίως όσους δεν τυγχάνουν ανταμοιβής γιατί δεν έχουν φιλήσει τα οπίσθια της εξουσίας, δεν έμαθαν να έρπουν και να γλείφουν και να χειροκροτούν τον Καίσαρα και τους πραιτοριανούς παρακοιμωμένους του.
Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι στις 2572 λέξεις της ομιλίας του νέου Υπουργού Οικονομικών κ. Πετρίδη, πριν λίγες μέρες στη Βουλή, δεν γίνεται καμία αναφορά στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, στην κυκλική οικονομία, στην αειφορία και στην υλοποίηση των στόχων για βιώσιμη ανάπτυξη που έθεσε ο ΟΗΕ για το 2030.
Η μόνη αναφορά που γίνεται για κάτι σχετικό είναι για την εφαρμογή της «πράσινης φορολογίας», αναφορά που παραπλανεί και αποπροσανατολίζει. Αυτό που χρειαζόμαστε – κύριε Υπουργέ – δεν είναι ακόμα μια φορολογία αλλά τη δημιουργία επιτέλους του Ταμείου Πράσινης Ανάπτυξης (Green Fund), το οποίο θα χρηματοδοτείται από τη φορολόγηση της ρύπανσης και των αρνητικών προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο αναπτυξιακών δραστηριοτήτων.
Η φράση «ο ρυπαίνων και πληρώνει» έμεινε στην Κύπρο κενό γράμμα σε μια ξεχασμένη νομοθεσία που ψήφισε πριν λίγα χρόνια η Βουλή. Ισχύει ακόμα στην Κύπρο το αντίθετο ρητό: «Όποιος έχει τη δυνατότητα να λαδώνει τον τροχό της εξουσίας, δικαιούται και να ρυπαίνει». Η χώρα της μίζας, της βίζας και της δυσωδίας, δηλαδή.
Πρέπει να σας πω ότι έχουμε καταθέσει προ πολλού συγκεκριμένη πρόταση για δημιουργία του «Πράσινου Ταμείου», κατεύθυνση την οποία έχουν υιοθετήσει πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ιδιαίτερα του πρώην Ανατολικού Μπλοκ, γεγονός που τις έχει βοηθήσει να ξεκολλήσουν από τον περιβαλλοντικό πάτο στον οποίο βρίσκεται – δυστυχώς – η χώρα μας.
Πριν λίγες μέρες μια έκθεση του ΟΗΕ έχει κατατάξει την Κύπρο στην 61η θέση του SDG index, δηλαδή του δείκτη που καταγράφει την πρόοδο προς επίτευξη των 17 στόχων της βιώσιμη ανάπτυξης. Η χώρα μας, με αυτήν την Κυβέρνηση, κατρακύλησε 11 ολόκληρες θέσεις μέσα στον περασμένο χρόνο και είναι σήμερα η τελευταία χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ιδιαίτερες ελλείψεις (ακόμα και οπισθοδρομήσεις) στους τομείς της κλιματικής αλλαγής, της ποιοτικής εκπαίδευσης και της ισότητας των φύλων.
Άλλωστε, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία, η Κύπρος βρίσκεται σε μια από τις χειρότερες θέσεις στην κατάταξη της αξιολόγησης μιας σειράς περιβαλλοντικών δεικτών και παραμέτρων. Δεν θα ήταν υπερβολή να ειπωθεί ότι η Κύπρος ανήκει στην ομάδα των περιβαλλοντικά ουραγών χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Δεν διαφωνούμε ότι σε ορισμένους τομείς έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος τα τελευταία χρόνια αλλά η πρόοδος αυτή φαίνεται ότι δεν είναι αρκετή για να μας ξεκολλήσει από τον περιβαλλοντικό πάτο.
Κυρίες και κύριοι,
Η πραγματικότητα στην Κυπριακή οικονομία είναι τέτοια, που δεν προσφέρεται για πανηγυρισμούς, παρά τη φαινομενική βελτίωση των δεικτών, την μερική είσοδο στην επενδυτική βαθμίδα και τα χειροκροτήματα των δανειστών.
Τα τελευταία χρόνια επιβλήθηκαν αιματηρές θυσίες που προκάλεσαν μόνιμες αναπηρίες στην κοινωνική συνοχή, στην ποιότητα ζωής και στο περιβάλλον της πατρίδας μας, προκειμένου να βελτιωθούν οι δείκτες της Κυπριακής οικονομίας.
Είναι γεγονός πως τα δημόσια οικονομικά βρίσκονται σήμερα σε καλύτερη κατάσταση απ’ ότι ήταν μετά τις καταστροφικές αποφάσεις του Eurogroup και της Κυβέρνησης το 2013. Μετά από τόσες βαριές θυσίες των Κυπρίων πολιτών και μετά από επτά χρόνια επώδυνης λιτότητας, είναι εν πολλοίς αναμενόμενο αυτό το αποτέλεσμα.
Τα προβλήματα που προέκυψαν από τη μεγάλη τραπεζική κρίση στις αρχές της δεκαετίας δεν έχουν ακόμα αντιμετωπιστεί πλήρως, δίκαια και αποτελεσματικά. Ως αποτέλεσμα τούτου μεγάλο μέρος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων ζουν υπό το βάρος των αθέμιτων τραπεζικών πρακτικών, των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των αποτυχημένων σχεδίων στήριξης των δανειοληπτών και άλλων θυμάτων της κρίσης που δημιούργησαν, η ανεπάρκεια των πολιτικών, τραπεζικών και εποπτικών αρχών (π.χ. σχέδιο ΕΣΤΙΑ, Ταμείο αλληλεγγύης, σχέδιο Αφερεγγυότητας κλπ).
Οι μικρές επιχειρήσεις ισοπεδώνονται από τον άνισο ανταγωνισμό με τις μεγάλες ή ξένες επιχειρήσεις, που ενισχύεται από τις κυβερνητικές πολιτικές.
Η εγκληματική πολιτική των «διαβατηρίων και των πύργων», δημιούργησε ή επιδείνωσε σωρεία πολεοδομικών, περιβαλλοντικών και κοινωνικών προβλημάτων. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η εν γένει άνοδος των ενοικίων συνδέεται με αυτήν την πολιτική. Γεγονός είναι ότι για πρώτη φορά από το 1974 μιλάμε στην Κύπρο για άστεγους και διαπιστώνεται η ανάγκη για εφαρμογή προγραμμάτων κοινωνικής στέγης.
Ο προϋπολογισμός στερείται φιλόδοξου και τολμηρού οράματος για στήριξη των πραγματικά παραγωγικών δυνάμεων της οικονομίας. Συνεχίζει η μονόπλευρη υποστήριξη συγκεκριμένων συμφερόντων μέσα από την προώθηση μονομερών πολιτικών στους τομείς της ενέργειας, οικοδομικής ανάπτυξης, των κατασκευών, του τουρισμού κλπ.
Στο δημόσιο τομέα συνεχίζονται οι σπατάλες και η κακή διαχείριση, ενώ δεν φαίνεται να δίδονται λύσεις για μια αποτελεσματική δημόσια υπηρεσία.
Σε ότι αφορά τον κρατικό προϋπολογισμό εντοπίζουμε σπατάλες και μη δικαιολογημένες δαπάνες, αδικαιολόγητα ψηλά επιδόματα αξιωματούχων, εκατοντάδες προαγωγές δημοσίων υπαλλήλων, λιμουζίνες, φρουρές πολιτικών προσώπων, σκάνδαλα, μέγαρα και κακοδιαχείριση του δημόσιου χρήματος και προπαντός αστόχευτες και προκλητικές δαπάνες πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων.
Η Κυβέρνηση που επαίρεται για τους πλεονασματικούς προϋπολογισμούς αντί να αυξάνει τις δαπάνες για το κρατικό μισθολόγιο, να επαναφέρει προκλητικά επιδόματα δημοσίων υπαλλήλων και αξιωματούχων και να μοιράζει φορολογικές ελαφρύνσεις αστόχευτα και αλόγιστα, θα έπρεπε να κοιτάξει αυτούς που έχουν πραγματική ανάγκη και τι πραγματικά χρειάζεται αυτή η χώρα κι ο λαός, για να έχουμε μια σταθερή και με πραγματικά γερές βάσεις, οικονομία!
Ήδη οι εκθέσεις του Δημοσιονομικού Συμβουλίου κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου σε σχέση με τη διόγκωση του κρατικού μισθολογίου, χωρίς την ανάλογη αύξηση της παραγωγικότητας. Μια πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κατατάσσει την Κύπρο στον κατάλογο των χωρών με υπερβολικές μακροοικονομικές ανισορροπίες.
Δεν υποτιμούμε την προσπάθεια, ούτε διαγράφουμε τις λίγες και αναιμικές προσπάθειες προς την ορθή κατεύθυνση. Όμως οι απαιτήσεις, οι ανάγκες και οι προσδοκίες μας δεν μπορούν να χωρέσουν στα στενάχωρα δεδομένα της κυβερνητικής πολιτικής, όπως αυτά αποκρυσταλλώνονται στον κρατικό προϋπολογισμό 2020.
Θα ήθελα – αφού έχω ακόμα λίγο χρόνο – να αναφερθώ ενδεικτικά και όχι εξαντλητικά σε ορισμένα, άλλα σημαντικά θέματα που αφορούν την οικονομία και την ανάπτυξη:
Εξακολουθεί και σε αυτόν τον προϋπολογισμό να μην δίνεται προτεραιότητα στην ενίσχυση των μέτρων δημογραφικής ανάπτυξης. Εμείς ως Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών θεωρούμε ότι το μεγαλύτερο κεφάλαιο της χώρας μας – μιας χώρας που βρίσκεται υπό κατοχή και απειλείται από δημογραφικό Αττίλα – είναι ο πληθυσμός της.
Η απάντηση στην προσφυγική κρίση και στα μεταναστευτικά ρεύματα δεν μπορεί να αναζητείται σε αντιγραφή των ξενοφοβικών πρακτικών του πλανητάρχη. Πέραν των θεμάτων που αφορούν την Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και την ανάπτυξη εσωτερικών μηχανισμών διαχείρισης, η λύση βρίσκεται σε μια τολμηρή δημογραφική πολιτική. Είναι τραγικό να λέμε ότι για τη δημογραφική ανάπτυξη προνοούνται 8 εκατομμύρια ευρώ δαπάνες (σχέδιο δημογραφικής ανάπτυξης 2014 – 2016), δηλαδή κάτι παραπάνω από την πρώτη φάση του κολοβού αυτοκινητόδρομου Αγ. Μαρινούδας – Τσάδας.
Η Κυβέρνηση μέσω του χειρισμού των θεμάτων που αφορούν το ωράριο των γενικών καταστημάτων, δημιούργησε συνθήκες κρίσης με ανυπολόγιστες συνέπειες. Θα έπρεπε να υπάρχουν μέτρα για αξιοπρεπή εργοδότηση των ανέργων στις μικρές επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου, ώστε να υποστηριχθούν οι μικρές επιχειρήσεις να αντιμετωπίσουν τον αθέμιτο ανταγωνισμό των υπεραγορών. Η ομολογουμένως σημαντική μείωση της ανεργίας συνοδεύεται από τη δραματική αύξηση της υποαπασχόλησης και των συμβάσεων μερικής απασχόλησης. Το οκτάωρο – αυτή η κατάκτηση του παγκόσμιου εργατικού κινήματος – φαίνεται απλησίαστο για πολλούς, ιδιαίτερα νέους εργαζόμενους στην Κύπρο.
Η κατάργηση του αδικαιολόγητου φόρου των 350 ευρώ για τις μικρές επιχειρήσεις και η καθιέρωση εθνικού κατώτατου μισθού και σύνταξης είναι εκ των «ουκ άνευ».
Από την άλλη, για ακόμα μια φορά σημειώνω ότι, δεν υπάρχουν στον προϋπολογισμό πρόνοιες που να απαντούν ικανοποιητικά πως θα τύχει διαχείρισης το έλλειμμα του ταμείου κοινωνικών ασφαλίσεων της τάξης των 8 δισεκατομμυρίων.
Μια σημαντική οικονομική παράμετρος που αναφέρεται και στην ομιλία του νέου Υπουργού Οικονομικών, είναι η βιωσιμότητα του ΓεΣΥ. Για να λειτουργήσει το ΓεΣΥ χρειαζόμαστε δυνατά αυτονομημένα νοσοκομεία, γεγονός που συνεπάγεται αυξημένες δαπάνες για την υποδομή, ιδιαίτερα τα επόμενα λίγα χρόνια. Τα δημόσια νοσηλευτήρια βρίσκονται σε δύσκολη κατάσταση, παρά τις προσπάθειες του προσωπικού. Ο ΟΑΥ, ο ΟΚΥπΥ και το Υπουργείο Υγείας αναλαμβάνουν ένα πολύ σοβαρό ρόλο που έχει και την οικονομική του πτυχή.
Κυρίες και κύριοι,
Συνηθίζεται μέρος της ομιλίας των πολιτικών αρχηγών επί των προϋπολογισμών του κράτους να αφιερώνεται στο Κυπριακό.
Εγώ – φέτος – θα αποφύγω τα πολλά λόγια. Θα πω μόνο ότι μας ανησυχεί το γεγονός ότι η Τουρκία παραμένει στις αδιάλλακτες θέσεις της, που καθιστούν αδύνατη κάθε προσπάθεια για επανέναρξη των συνομιλιών. Θα ήθελα όμως να ξεκαθαρίσω ότι η επανέναρξη των συνομιλιών δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός, όπως συμβαίνει δυστυχώς για ένα μέρος της πολιτικής ηγεσίας. Οφείλουμε να προβληματιστούμε προς ποια κατεύθυνση θα κινηθούν οι διαπραγματεύσεις. Αν για παράδειγμα συνεχίσουν οι υποχωρήσεις της Ελληνοκυπριακής ηγεσίας, θα οδηγηθούμε στην ουσιαστική παράδοση της Κύπρου, στα Τουρκικά στρατηγικά σχέδια.
Επιμένουμε στο στόχο για μια ενιαία, δημοκρατική, Ευρωπαϊκή Κύπρο, χωρίς ξένους στρατούς, εγγυήσεις, επεμβατικά δικαιώματα, βάσεις και εποίκους, χωρίς εσωτερικά σύνορα και ρατσιστικού τύπου διακρίσεις, με κατοχύρωση όλων των πολιτικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους τους πολίτες της μικρής μας χώρας, Έλληνες, Τούρκους, Μαρωνίτες, Αρμένιους και Λατίνους.
Δεν συμφωνούμε στη βεβιασμένη και χωρίς προετοιμασία σύγκληση πενταμερούς διάσκεψης. Κατ’ ακρίβειαν θεωρούμε μέγα λάθος το γεγονός ότι έγινε αποδεκτή η διαδικασία των πενταμερών διασκέψεων, την οποία οφείλει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να εγκαταλείψει αμέσως. Οφείλει να ζητήσει και να πετύχει όπως η διεθνής πτυχή του Κυπριακού, δηλαδή τα θέματα ασφάλειας, να συζητηθούν σε μια διεθνή διάσκεψη με συμμετοχή των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των χωρών της περιοχής μας.
Δεν υιοθετούμε ως μέρος των όρων αναφοράς το πλαίσιο Γκουτέρες γιατί περιλαμβάνει εξαιρετικά επικίνδυνες προτάσεις για το περιουσιακό, το εδαφικό, την εκτελεστική εξουσία και τα δήθεν δικαιώματα των Τούρκων υπηκόων.
Καταδικάζουμε τις ενέργειες της Τουρκίας στην Κυπριακή ΑΟΖ και τα σχέδια για εποικισμό της Αμμοχώστου. Η πρόσφατη εισβολή της Τουρκίας στη Συρία και η στάση των μεγάλων δυνάμεων έναντι των Κούρδων πρέπει να μας προβληματίσουν. Εν κατακλείδι, προτείνουμε σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις και ιδιαίτερα τα δύο μεγάλα κόμματα και την Κυβέρνηση να συνεργαστούν στον καταρτισμό ενός νέου διεκδικητικού σχεδιασμού που να καθιστά ανέφικτους τους Τουρκικούς στόχους.
Κυρίες και κύριοι,
Ο προϋπολογισμός που έχουμε μπροστά μας δεν μας αφήνει καμία αμφιβολία ότι η Κυβέρνηση και το κυρίαρχο πολιτικό σύστημα, επιδιώκουν να επαναδημιουργήσουν μια οικονομία βασισμένη στις ίδιες αρχές και αξίες που μας οδήγησαν ευθύς εξαρχής σε πολλαπλές κρίσεις – από το 2000 μέχρι σήμερα. Γίνεται αυτό ακριβώς που λέει ο Υπουργός Οικονομικών ότι θέλει να αποφύγει: επιστρέφουμε στις κακές πρακτικές του παρελθόντος.
Δεν εκπλήττομαι. Άλλωστε, το λέει και ο Μίλτος: «Ό,τι μας δένει στα παλιά είναι οι κακές συνήθειες, το βλέπω τώρα καθαρά πως είναι αργά για αλήθειες».
Ακόμα περισσότερο μου λένε κάποιοι φίλοι, όταν αυτές οι αλήθειες είναι άβολες και δύσπεπτες. Και ιδιαίτερα άμα είναι οικολογικές.
Όμως κλείνει ακόμα ένας χρόνος, πλησιάζουν οι γιορτές των Χριστουγέννων και έρχεται το νέο έτος, η νέα δεκαετία. Γι’ αυτό διαλέγω να κλείσω αυτή την – κατά το πλείστον όπως σας είπα ήδη – βιωματική ομιλία, με μια κουβέντα από τον Κώστα Βάρναλη «Απελπίστηκα οριστικώς, αλλά ελπίζω διαρκώς».
Ευχαριστώ.
