Συμπληρώνονται πενήντα πέντε χρόνια από τον Αύγουστο του 1964, οπότε και ξεκίνησε ο βομβαρδισμός της Τηλλυρίας από την τουρκική αεροπορία. Για τρεις συνεχόμενες μέρες, από τις 7 μέχρι και τις 9 Αυγούστου, οι Τούρκοι βομβάρδιζαν την περιοχή με τις βόμβες ναπάλμ να πέφτουν βροχή.
Περισσότεροι από 50 Ελληνοκύπριοι, ανάμεσα στους οποίους περιλαμβάνονταν και αρκετοί άμαχοι, βρήκαν τραγικό θάνατο, ενώ εκατοντάδες ήταν οι τραυματίες. Ακόμα αναζητούνται τα οστά των νεκρών τραυματιοφορέων που σκοτώθηκαν απο βόμβα ναπάλμ όταν έπληξαν τα τουρκικά αεροπλάνα το νοσοκομείο Παχυάμμου. Στις 10 Αυγούστου το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ διέταξε κατάπαυση του πυρός.
Απο τότε μέχρι και σήμερα οι Ελληνοκύπριοι, κάτοικοι των χωριών της Τηλλυρίας ζουν υπό καθεστώς ομηρίας – ως ελεύθεροι πολιορκημένοι – αφού οι οικισμοί τους περιβάλλονται απο φυσικά εμπόδια (η θάλασσα και τα ψηλά βουνά του δάσους Πάφου) και απο τον Αττίλα απο το θύλακα Κοκκίνων και τις κατεχόμενες περιοχές.
Το 2010 επιτεύχθηκε το άνοιγμα του οδοφράγματος Λιμνίτη, με αντάλλαγμα τον ελεύθερο ανεφοδιασμό των κατοχικών στρατευμάτων στα Κόκκινα μέσω οδικής σύνδεσης δια μέσου των ελεύθερων περιοχών, την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στον θύλακα και την σιωπηλή απαγκίστρωση των δυνάμεων της Εθνικής Φρουράς. Επρόκειτο για μια συμφωνία φιάσκο διότι, αντί να οδηγεί στη διάλυση του θύλακα των Κόκκινων, ουσιαστικά έχει νομιμοποίηση την παρουσία του.
Μάταια οι κάτοικοι και οι αρχές της περιοχής Τηλλυρίας και του διαμερίσματος Πόλης Χρυσοχούς συνεχίζουν να διεκδικούν το άνοιγμα του οδοφράγματος των Κοκκίνων. Οι Τούρκοι – όπως διακηρύσσουν- στοχεύουν και μετά τη λύση του κυπριακού να διατηρήσουν ως κλειστή στρατιωτική περιοχή υπό τον έλεγχο του Τουρκικού στρατού τα Κόκκινα, ενώ συχνά – πυκνά αναφέρονται στα σχέδια για περίληψη και της Τηλλυρίας στην παράνομη “Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου”.
Στις 8 Αυγούστου κάθε χρόνου, Τουρκοκύπριοι εθνικιστές, Τούρκοι έποικοι και λιγοστοί κάτοικοι του χωριού μεταφέρονται με τη συνοδεία της Ειρηνευτικής Δύναμης στα Κόκκινα για να τιμηθεί η πρώτη αιματηρή επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο και ο αγώνας της τρομοκρατικής οργάνωσης των Τουρκοκυπρίων εθνικιστών ΤΜΤ για διχοτόμηση. Το εθνικιστικό αυτό προσκύνημα -που κακώς η κυπριακή κυβέρνηση για χρόνια το επιτρέπει και το διευκολύνει – γίνεται τάχα με αντάλλαγμα το προσκύνημα πιστών στον Ιερό Ναό του Αγ. Μαμά στην Μόρφου.
Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών στηρίζει το αίτημα των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων κατοίκων της περιοχής Τηλλυρίας – Λεύκας – Πόλης Χρυσοχους για διάνοιξη του οδοφράγματος των Κοκκίνων – ακόμα και υπό καθεστώς απλής διέλευσης που συζητείται τα τελευταία χρονιά και καταδικάζει την τουρκική αδιαλλαξία στο θέμα αυτό.
Στην πρόσφατη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου ο Πρόεδρος του Κινήματος κ. Γιώργος Περδίκης έθεσε επιτακτικά το θέμα και ζήτησε απο τον Πρόεδρο Αναστασιάδη να δεσμευτεί ότι δεν θα δεχτεί κανένα άλλο Μέτρο Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης αν δεν ανοίξει πρώτα το οδόφραγμα Κοκκίνων και Πυροίου. Διαπιστώσαμε συλλογική δέσμευση στο θέμα αυτό, τόσο απο τον Πρόεδρο Αναστασιάδη όσο κι απο την πλειοψηφία των κομμάτων.
Τα σημερινά δεδομένα που οδηγούν το κυπριακό σε μια άτυπη πενταμερής οφείλουν να μας κρατούν σε εγρήγορση ώστε να μην εγκλωβιστούμε σε μια συζήτηση περί διαμοιρασμού είτε της εξουσίας είτε του φυσικού αερίου είτε και των δύο μαζί.
Προτεραιότητα πρέπει να είναι η επίλυση του κρίσιμου ζητήματος της κατάργησης των εγγυήσεων, της αποχώρησης των ξένων στρατευμάτων και των εποίκων.
Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών
Ιστορική αναδρομή
Η Τουρκία είχε ως στόχο να ωθήσει σε ένοπλη σύρραξη τους Τουρκοκύπριους με τους Ελληνοκύπριους. Η αρχή έγινε με τα γεγονότα του Νοεμβρίου του 1963, όπου οι Τουρκοκύπριοι κάτω από τις οδηγίες της Τουρκίας αποσύρθηκαν από τις δομές του νεοσύστατου κράτους της Κυπριακής Δημοκρατίας, με αφορμή τη πρόταση του Μακαρίου για αλλαγή 13 σημείων του δοτού Συντάγματος της Ζυρίχης.
Τότε δημιουργήθηκε ο ισχυρός τουρκικός θύλακας στα χωριά Κόκκινα – Μανσούρα, που συνεχώς επεκτεινόταν προς τη Λεύκα, πιέζοντας τους ελληνοκυπριακούς πληθυσμούς της περιοχής. Ήταν ο μοναδικός τουρκικός θύλακας που είχε ελεύθερη επικοινωνία δια θαλάσσης με την Τουρκία, κάτι που επέτρεπε την μεταφορά στρατιωτικού υλικού και προσωπικού. Ήταν και η πρώτη ένδειξη για την εισβολή του 1974.
Η Εθνική Φρουρά και μαζί της πολλοί εθελοντές, προσπάθησαν να εξουδετερώσουν τον ισχυρό θύλακα Μανσούρας – Κοκκίνων. Παρά τις προσπάθειες, όμως η Τουρκία επενέβη στρατιωτικά, μέσω της πολεμικής της αεροπορίας και βομβάρδισε ολόκληρη την περιοχή, από το Ξερό μέχρι τον Παχύαμμο.
Το 1974 οι Τούρκοι ξαναχτύπησαν την Τηλλυρία. Κατέλαβαν τα χωριά Λουτρός και Γαληνή, ενώ από το χωριό Βαρίσια που βρίσκεται στη νεκρή ζώνη εκδιώχθηκαν οι κάτοικοι. Προσπάθησαν επανειλημμένα να καταλάβουν και τα υπόλοιπα ελληνοκυπριακά χωριά και να ενωθούν με τα Κόκκινα αλλά απέτυχαν, λόγω της αντίστασης που αντιμετώπισαν στον Κάτω Πύργο. Οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι των Κόκκινων μεταφέρθηκαν στην Καρπασία, και το χωριό έχει μετατραπεί σε στρατόπεδο όπου δεν έχουν πρόσβαση ούτε Ελληνοκύπριοι, ούτε Τουρκοκύπριοι.