• Άρθρο κας. Αλεξίας Σακαδάκη – Κοινωνιολόγος στο τεύχος IN DEPTH του Cyprus Center for European and International Affairs (CCEIA)
    University of Nicosia

Η προεκλογική περίοδος παρουσίασε πρωτοφανή στοιχεία, για τα δεδομένα της Κύπρου, προκαλώντας σύγχυση τόσο στους ψηφοφόρους όσο και στα πολιτικά κόμματα. Με υποψηφιότητες που στην πλειοψηφία τους δήλωναν ανεξάρτητες, χωρίς την παραδοσιακή κομματική ανάδειξη, διαφάνηκε ένα μούδιασμα και στους δυο γύρους των εκλογών. Η πολύ μικρή παρουσία των γυναικών στα ψηφοδέλτια και στα προεκλογικά τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά debate απέδειξε για άλλη μια φορά την αδυναμία της πολιτικής κουλτούρας να προβάλει το γυναικείο φύλο ισότιμα. Η κύρια αποτίμηση των εκλογών είναι ότι τα πολιτικά κόμματα χρειάζονται ριζικές αλλαγές στην νοοτροπία, στον τρόπο που λειτουργούν και στη θεματολογία τους. Οι εκλογές αυτές χαρακτηρίστηκαν από την αδυναμία των μεγάλων κομμάτων να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των ψηφοφόρων, ως αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης πολιτικής διαφθοράς και διαπλοκής.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας παρατηρήθηκε έντονος προβληματισμός σε όλα τα κόμματα, που φαίνεται πως στην πλειοψηφία τους δεν ήταν αρκετά προετοιμασμένα για τις εκλογές. Ο ενδιάμεσος χώρος καθυστέρησε να πάρει αποφάσεις, η αριστερά επίσης είχε καθυστερήσει πολύ χάνοντας πολύτιμο χρόνο, ενώ η δεξιά μοιράστηκε με ένταση και αποκορύφωμα τον δεύτερο γύρο των εκλογών. Ενώ θα ανέμενε κανείς ότι η τελευταία διακυβέρνηση θα «διευκόλυνε» το δρόμο για ανάδειξη υποψηφίου από χώρο πέραν της δεξιάς, οι υπόλοιποι σχηματισμοί δεν ήταν έτοιμοι να ανταποκριθούν, παρουσιάζοντας μάλιστα μια αδυναμία στην εξεύρεση υποψηφίων από τους κόλπους τους. Από την άλλη, θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει τις επιλογές των κομμάτων ως υπερβάσεις για το καλό του τόπου, όμως είναι κοινώς γνωστό ότι οι περισσότεροι χώροι είχαν να αντιμετωπίσουν σφοδρή κριτική από τη βάση τους για την τελική τους επιλογή, κάνοντας τον προεκλογικό αγώνα ακόμα πιο δύσκολο.

Παρόλο που κάθε φορά γίνεται αναφορά στην παρουσία των γυναικών στα ψηφοδέλτια, στα προεκλογικά πάνελ, και στις πολιτικές αναλύσεις, για άλλη μια φορά παρατηρήθηκε εξαιρετικά χαμηλή παρουσία γυναικών. Λες και οι γυναίκες δεν έχουν άποψη και πολιτικό κριτήριο, καταβλήθηκε μια ρητορική από διάφορα επιτελεία – στην προσπάθειά τους να κτυπήσουν την υποψηφιότητα Νίκου Χριστοδουλίδη – ότι δήθεν «δεν πάμε για γαμπρό, αλλά για πρόεδρο της Δημοκρατίας». Μια προσπάθεια, η οποία κατά την άποψή μου, εμπεριείχε την αντίληψη πως οι γυναίκες ψηφοφόροι θέτουν ως κριτήριο την εξωτερική εμφάνιση των υποψηφίων, παρά οτιδήποτε άλλο. Αντίληψη σεξιστική που προσβάλλει έντονα πέραν του μισού εκλογικού σώματος και παρουσιάζει την πραγματική εικόνα γύρω από τα θέματα ισότητας.

Προβληματισμό προκαλεί και η σταθερή άνοδος του ακροδεξιού κόμματος του ΕΛΑΜ, που διατηρεί την τέταρτη κομματική δύναμη. Ο προβληματισμός αφορά κυρίως τις θέσεις που πρεσβεύει ένας χώρος που συνδέθηκε με την ελληνική Χρυσή Αυγή, ιστορικά και πολιτικά. Με την πολιτική που ακολούθησε η απερχόμενη κυβέρνηση στα θέματα του μεταναστευτικού, συνέβαλε στην διατήρηση των ποσοστών του ΕΛΑΜ, φέροντας ευθύνη για την καλλιέργεια παραπλανητικής αντίληψης γύρω από τα θέματα των προσφύγων και των μεταναστών. Παρόλο που το ΕΛΑΜ στον δεύτερο γύρο των εκλογών δεν τοποθετήθηκε ανοικτά υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου, επέδειξε μια προσπάθεια κάρπωσης της επιτυχίας του Νίκου Χριστοδουλίδη, γεγονός που εκτιμώ ότι αναδεικνύει την ελπίδα του κόμματος να αποτελέσει ρυθμιστικό ρόλο στις αποφάσεις του νεοεκλεγέντος προέδρου.

Εν κατακλείδι, το αποτέλεσμα των εκλογών έφερε στην εξουσία έναν άνθρωπο προερχόμενο από την δεξιά, που τόλμησε να αναμετρηθεί με τον ηγέτη του κόμματος του και κατάφερε να κερδίσει τη στήριξη κυρίως του κεντρώου χώρου, αλλά και να απορροφήσει ψήφους από όλους τους σχηματισμούς. Η επόμενη πενταετία αναμένεται να έχει πολλές προκλήσεις σε οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Είναι ένα στοίχημα κατά πόσον θα καταφέρει να ανταποκριθεί και να διατηρήσει το ίδιο προφίλ που έχτισε κατά την προεκλογική περίοδο, και κατά πόσο θα υλοποιήσει τις προεκλογικές του δεσμεύσεις. Το διακύβευμα θα είναι να πείσει πως οι προεκλογικές του προτάσεις παραμένουν όπως τις παρουσίασε τους προηγούμενους μήνες και είναι έτοιμος να διαχωρίσει την κομματική του ταυτότητα από αυτή ενός Προέδρου της Δημοκρατίας που είναι όντως έτοιμος να δουλέψει για το κοινό καλό και όχι για το συμφέρον των λίγων εχόντων και προυχόντων. Η σύσταση ενός υπουργικού συμβουλίου με πρόσωπα έτοιμα να εργαστούν σοβαρά και υπεύθυνα, είναι το πρώτο δείγμα της διακυβέρνησής του και θα καθορίσει την αρχική εντύπωση που θα σχηματίσουν οι πολίτες για την επιλογή τους. Το παραδοσιακό «βόλεμα» είναι πλέον ξεπερασμένο και θεωρώ ότι οι πολίτες το καταδικάζουν. Για να μπορέσουμε να πετύχουμε στόχους που θα ωφελήσουν τον λαό της Κύπρου, χρειάζεται συνεργασία, πολιτική ωριμότητα, ανοικτά μυαλά που να είναι έτοιμα να σκεφτούν έξω από το κουτί και να απαλλαγούν από ιδεολογικά στεγανά. Ίσως αυτά τα στοιχεία να κατάφερε να αναδείξει ο Νίκος Χριστοδουλίδης και αυτά να κέρδισαν τους ψηφοφόρους. Οι προσδοκίες είναι σίγουρα πάρα πολλές και το στοίχημα θα είναι να πετύχει τη συνεργασία που πρόβαλε προεκλογικά.