Πέρασε και η επέτειος της Κυπριακής ανεξαρτησίας, με παρελάσεις, διακηρύξεις, ευχές, δηλώσεις. Τα πράγματα είναι ξανά μπερδεμένα, χωρίς αισιόδοξες ενδείξεις και θετικές προοπτικές. Μακάρι να μην περάσουν κι άλλοι πολλοί τέτοιοι εορτασμοί μιας κολοβωμένης ανεξαρτησίας, αλλά να γιορτάζουμε επιτέλους για ένα φυσιολογικό κράτος. Η διπλωματία, επίσημη ή του διαδρόμου, δεν φαίνεται να δημιουργεί καλύτερες προϋποθέσεις, ούτε δεσμεύει τους συμμετέχοντες. Η καθημερινότητα επιβεβαιώνει την εξοικείωση με τα αδιέξοδα, την ώρα που η Τουρκία έχοντας καταληστεύσει την κατεχόμενη ενδοχώρα, ψάχνει τώρα τα άδυτα της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τα διλήμματα είναι αυτονόητα. Ο χρόνος λειτουργεί αρνητικά. Η επίσπευση, άραγε, της όποιας διαδικασίας για λύση λειτουργεί θετικά, αν από λάθος εκτίμηση το μονοπάτι σε βγάζει περίπου στο ίδιο σημείο; Ακόμα και στα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, που είναι και χρήσιμα και αναγκαία, διαπιστώνεις τις χωριστικές προθέσεις που τελικά αποικοδομούν ό,τι έχει πιθανόν οικοδομηθεί. Την ίδια ώρα παράλληλες ενέργειες του κατοχικού κατεστημένου, όπως οι μελέτες και οι εξαγγελίες για την Αμμόχωστο, όχι μόνο επιβαρύνουν το κακό κλίμα, αλλά τείνουν να μηδενίσουν τις όποιες ελπίδες. Η από χρόνια αιωρούμενη μικρή πιθανότητα για συμμόρφωση της Τουρκίας με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών για την κατεχόμενη πόλη γίνεται περισσότερο θολή. Είναι σημαντικό πως συγκεκριμένοι φορείς Τουρκοκυπρίων έχουν δημόσια εκφράσει την αντίθεση ή, τουλάχιστον, τη δυσφορία τους ενώ, σε μια περίπτωση, εκπρόσωπος του κόμματος Οζερσάι αναγκάστηκε να δηλώσει πως δεν υπάρχουν κακές προθέσεις για την Αμμόχωστο… Δηλαδή όσα έχουν εξαγγελθεί συνιστούν καλές προθέσεις; Και οι απόγονοι του Λαλά Μουσταφά δεν θα έλθουν να διεκδικήσουν σαν δικές τους τις κατεχόμενες ελληνοκυπριακές περιουσίες; Αν όμως γλυτώσουμε από τις συνέπειες επί του ιδιοκτησιακού της πρώτης τουρκοκρατίας, τι γίνεται με τις συνέπειες αυτές της δεύτερης και διαρκούσας τουρκοκρατίας; Το θέμα της Αμμοχώστου έχει τη δική του ιδιαιτερότητα λόγω και των μηδέποτε εφαρμοσθέντων ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Τι γίνεται όμως συνολικά με το προσφυγικό (και όχι απλώς περιουσιακό) για το οποίο η διευθέτηση που αναζητείται παραμένει στη βάση της «λογικής» περί χρηστών ή ακόμα και περί του (δήθεν) απολεσθέντος συναισθηματικού δεσμού;
Με τέτοιες προσεγγίσεις δεν είναι δυνατόν να επανενωθεί ουσιαστικά η κοινωνία! Δεν είναι όμως αυτό το ζητούμενο; Στην επίκληση του αδύνατου της επιστροφής στην προ του ΄74 (ή και την προ του ΄63) κατάσταση η απάντηση είναι πως αυτό μεν είναι αντιληπτό, ουδόλως όμως εμποδίζει τη λειτουργία των ευρωπαϊκών κανόνων σε συνθήκες ελευθερίας και διασφάλισης των ανθρώπινων και των πολιτικών δικαιωμάτων. Μόνο αυτό θα επιτρέψει την πραγματική επανένωση της κοινωνίας με τη συνεργασία των ανθρώπων, τη λειτουργία ενιαίων πολιτικών, επιστημονικών και άλλων κοινωνικών φορέων, πέραν και ανεξάρτητα από καταγωγή και θρησκεία. Η τέτοια λειτουργία δεν θα είναι σίγουρα υποχρεωτική αλλά, αν δεν είναι εκ των πραγμάτων απαγορευμένη, θα αποτελεί έκφραση και αυτή της ελευθερίας επιλογής. Οι δύο επίσημες γλώσσες του Κράτους θα είναι γέφυρα επικοινωνίας και όχι εργαλείο και γεωγραφικού διαχωρισμού. Το ίδιο και η Κυπριακή σύνθεση των σωμάτων ασφαλείας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, των νοσοκομείων και λοιπών υπηρεσιών και της τοπικής διοίκησης, στις όσες ζώνες θα κριθεί για πρακτικούς λόγους αναγκαίες. Η διασφάλιση των δικαιωμάτων της (όποιας) τοπικής μειοψηφίας είναι αναγκαία με στόχο, πολύ σύντομα, να είναι και στο μυαλό και την πράξη αυτονόητη! Με αυτό τον τρόπο ευκολότερη θα είναι η διαχείριση του θέματος και στο επίπεδο της κεντρικής εξουσίας. Άλλωστε, μέσα από τη δυνατότητα λειτουργίας ενιαίων πολιτικών θεσμών και εκλογής από ενιαίο καταλόγο (όπως και η πρόσφατη ευρω-εκλογική εμπειρία σηματοδοτεί), άλλες πτυχές του εκλογικού συστήματος στο κεντρικό επίπεδο θα προκαλούν λιγότερη αμηχανία.
Οι σκέψεις αυτές δεν είναι κατ΄ανάγκη ορθές. Αντίθετα, επιδέχονται μερικής ή και πλήρους αμφισβήτησης. Ας συζητηθούν όμως σε μια Κυπριακή παρέα φίλων ή άλλες ομάδες (πραγματικού) διαλόγου. Πού ξέρετε, μπορεί από αυτό το επίπεδο να προκύψει, καθυστερημένα, μια νέα ελπίδα!
